Jakie są obowiązki pracodawców? Wyjątki przy badaniach wstępnych? Jak zawrzeć umowę z placówką medycyny pracy?
Do obowiązków każdego z pracodawców należy kierowanie nowych pracowników na wstępne badania lekarskie. Tylko na podstawie orzeczenia lekarskiego stwierdzającego zdolność pracownika do pracy, nowa osoba może zostać do niej dopuszczona. Poza badaniem wstępnym każdy pracodawca musi pamiętać o badaniach okresowych i kontrolnych dla pracowników. Wszystkie te badania przeprowadzane są na koszt pracodawcy.
Badania wstępne
Przed rozpoczęciem pracy pracownik powinien zostać skierowany przez przyszłego pracodawcę na wstępne badanie lekarskie. Skierowanie wydawane jest w 2 egzemplarzach: jednym dla lekarza, jednym dla pracownika. Na skierowaniu powinny znaleźć się następujące informacje:
- określenie rodzaju badania profilaktycznego, jakie ma być wykonane,
- w przypadku osób przyjmowanych do pracy lub pracowników przenoszonych na inne stanowiska pracy – określenie stanowiska pracy, na którym osoba ta ma być zatrudniona; w tym przypadku pracodawca może wskazać w skierowaniu dwa lub więcej stanowisk pracy, w kolejności odpowiadającej potrzebom zakładu,
- w przypadku pracowników już zatrudnionych – określenie stanowiska pracy, na którym pracownik pracuje,
- informacje o występowaniu na stanowisku lub stanowiskach pracy czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych oraz aktualne wyniki badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, wykonanych na tych stanowiskach.
Po przeprowadzonym badaniu lekarskim lekarz wystawia orzeczenia lekarskie w formie zaświadczenia w dwóch egzemplarzach: dla pracownika i dla pracodawcy.
Badania wstępne – wyjątki
Badaniom wstępnym nie podlegają osoby przyjmowane ponownie do pracy u danego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą.
Badań wstępnych nie muszą wykonywać też osoby przyjmowane do pracy u innego pracodawcy ale tylko jeśli spełniają poniższe warunki:
- przedstawią pracodawcy aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie i
- przedstawią skierowanie na badania, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie lekarskie i
- przerwa między zatrudnieniem u poprzedniego i nowego pracodawcy nie przekracza 30 dni i
- pracodawca stwierdzi, że warunki pracy opisane w skierowaniu na badania lekarskie u poprzedniego pracodawcy są zgodne z warunkami proponowanymi i
- nie będą wykonywały prac szczególnie niebezpiecznych, a także
- orzeczenie lekarskie zostało wydane po 31 marca 2015 r.
Sposoby rozwiązywania stosunku pracy – dowiedz się więcej >>
Badania okresowe
Częstotliwość wykonywania badań okresowych uzależniona jest od rodzaju wykonywanej pracy i stanu zdrowia pracownika. Jednak ostateczna decyzja o tym, kiedy pracownik będzie zobowiązany stawić się na kolejne badanie należy do lekarza. To on w zaświadczeniu lekarskim wskazuje datę kolejnego badania okresowego. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników (…), badania te nie powinny odbywać się częściej niż raz w roku i nie rzadziej niż co 5 lat.
Możliwe jest skierowanie pracownika przez pracodawcę na wcześniejsze badanie okresowe niż wskazuje na to lekarz, w przypadku gdy:
- zmieni się charakter wykonywanej pracy (pracownik jest przeniesiony na inne stanowisko lub rozszerzony zostanie zakres jego obowiązków)
- pracodawca uzna za konieczne przyspieszenie wizyty lekarskiej (ze względu na stan zdrowia pracownika).
Okresowe badania pracownicze należą do obowiązków każdego pracownika. Polecenie ich przeprowadzenia jest poleceniem służbowym i za jego niewykonanie pracownika mogą czekać konsekwencje, z rozwiązaniem umowy włącznie.
Przeczytaj RAPORT „HR-owiec na rynku pracy” czerwiec 2021 >> (klik)
Ile może zarobić HR-owiec? W jakich miastach szybko znajdzie pracę? Na jakie benefity może liczyć?
Badania kontrolne
Kontrolnym badaniom lekarskim podlega pracownik, którego niezdolność do pracy z powodu choroby trwała dłużej niż 30 dni. Pracownik wracający do pracy ma obowiązek wykonania takich badań w pierwszym dniu od zakończenia okresu zwolnienia lekarskiego, ale przed przystąpieniem do wykonywania swoich obowiązków.
Celem tych badań jest stwierdzenie braku przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na określonym stanowisku i tylko na ich podstawie pracownik może zostać dopuszczony do pracy.
Jeżeli pracownik odmawia poddania się badaniom, to pracodawca nie dopuszcza takiego pracownika do pracy, jednocześnie nie wypłacając za ten okres wynagrodzenia. Odmowa wykonania badań może też stanowić podstawę do rozwiązania stosunku pracy z winy odmawiającego pracownika.
Zarówno badania okresowe jak i kontrolne przeprowadzane są na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę. Wykonuje się je w godzinach pracy, a za czas niewykonywania pracy w związku z tymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Należy pamiętać, że wszystkie orzeczenia lekarskie wraz z kopią skierowania powinny być przechowane w aktach osobowych pracownika.
Umowa z placówką medycyny pracy
Zgodnie z ustawą o służbie medycyny pracy obowiązkiem pracodawcy jest zawarcie pisemnej umowy na sprawowanie profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracującymi z jednostką służby medycyny pracy. Na podstawie takiej umowy wykonywane są badania lekarskie i inne świadczenia z zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad zatrudnionymi osobami. Niedopuszczalne jest wykonanie przez pracownika badań profilaktycznych poza placówką, z którą pracodawca zawarł umowę, a jeśli do takiej sytuacji dojdzie – wydane orzeczenie nie może być honorowane przez pracodawcę.
________________________
Źródła:
– Kodeks pracy art. 229
– Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 4 listopada 2016 r. (Dz.U. 2016 poz. 2067)
– Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (Dz.U. 2018.0.1155)
– Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. (Dz.U. 1996 nr 69 poz. 332)
