TSUE orzekł, że dyżur pozazakładowy można uznać za czas pracy lub odpoczynku. Jakie konsekwencje niesie klasyfikacja dyżuru? Jak wygląda kwestia wynagrodzenia za dyżur pełniony poza zakładem pracy?
Klasyfikacja dyżuru pozazakładowego może budzić wątpliwości. Czy samo pozostawanie w gotowości do podjęcia pracy powinno być traktowane na równi z wykonywaniem tej pracy? Według opublikowanego ostatnio stanowiska TSUE, okres dyżuru może być czasem pracy tylko wtedy, gdy ograniczenia nałożone na pracownika są bezpośrednio związane z dyżurem i znacząco obniżają jego zdolność do swobodnego zarządzania czasem podczas pozostawania w gotowości do świadczenia pracy. Co więcej, restrykcje te muszą uniemożliwiać poświęcenie się życiu prywatnemu. Jeśli zatem ograniczenia nałożone na pracownika w trakcie dyżuru pozwalają mu na swobodne gospodarowanie swoim czasem i zajmowanie się sprawami osobistymi, to czas dyżuru nie będzie wliczany do czasu pracy.
Potrzebujesz wsparcia w zakresie kadrowo-płacowym? Skorzystaj z wiedzy i doświadczenia ekspertów Grant Thornton >>
Konsekwencje wynikające z klasyfikacji dyżurów
Kwalifikacja dyżuru pozazakładowego wpływa zarówno na wysokość wynagrodzenia, jak i na odpoczynki dobowe oraz tygodniowe pracownika. Zatrudniony ma prawo do co najmniej 11 godzin odpoczynku dobowego oraz 35 godzin odpoczynku tygodniowego. W świetle oświadczenia TSUE można byłoby założyć, że na normy te nie wpływają dyżury uznawane za czas odpoczynku.
Jednak zgodnie z kodeksem pracy, w przypadku, kiedy pracownik odbywał wyznaczony dyżur, w trakcie którego pozostawał w gotowości, ale nie świadczył pracy, pracodawca powinien udzielić mu czasu wolnego w wymiarze odpowiadającym dyżurowi. Jeśli nie jest to możliwe, pracownik powinien otrzymać za ten czas wynagrodzenie.
Natomiast w przypadku pracownika, który odbywał dyżur w domu i nie świadczył pracy, pracodawca nie ma obowiązku udzielenia rekompensaty w postaci czasu wolnego czy wynagrodzenia.
Wynagrodzenie za dyżur
Samo pełnienie dyżuru może być nieodpłatne, natomiast wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną w jego trakcie. Dyżur będzie wtedy stanowił pracę nadliczbową, która powinna zostać zrekompensowana na takiej samej zasadzie, jak nadgodziny. Zgodnie z kodeksem pracy, czas dyżuru zaliczany jako czas pracy nie może być wynagradzany gorzej niż standardowy czas pracy. Częstą praktyką jest wypłacanie wynagrodzenia również za samo pełnienie dyżuru, aby zachęcić pracowników do ich podejmowania.
Polskie prawo okazuje się bardziej „zniuansowane”, niż orzeczenia TSUE. Dyżury pozazakładowe powinno się rozpatrywać indywidualnie, ponieważ często o tym, czy dany dyżur będzie lub nie będzie wliczany do czasu pracy, decyduje specyfika konkretnej sytuacji. Nie ulega jednak wątpliwości, że jeśli podczas dyżuru pozazakładowego świadczona jest praca, musi być ona odpowiednio wynagrodzona.
Potrzebujesz więcej informacji na ten temat? Zapraszamy do kontaktu z naszymi specjalistami kadrowo-płacowymi >>.
