Które rozwiązanie wesprze polskie najmniejsze firmy i kiedy?
Z początkiem bieżącego roku (4 stycznia) szef resortu rozwoju Krzysztof Hetman zapowiedział, że Ministerstwo podjęło prace nad „wakacjami składkowymi od ZUS”, w celu walki z coraz powszechniejszą praktyką zamykania bądź zawieszania jednoosobowych firm w Polsce. Zgodnie z informacją przekazaną wówczas przez ministra, zostały rozpoczęte prace nad programem umożliwiającym samozatrudnionym skorzystanie z przerwy w uiszczaniu składek na ubezpieczenie społeczne, Fundusz Pracy oraz Fundusz Solidarnościowy. Według tych zapowiedzi program ma być dostępny w 2025 roku, choć możliwe, iż po nowelizacji ustawy budżetowej na 2024 rok oraz konsultacjach z ZUS i Ministerstwem Finansów przyznane zostaną środki, aby wdrożyć takie rozwiązanie już w drugiej połowie 2024 roku. Zgodnie z zapowiedziami, tego samego dnia (tj. 4 stycznia br. o godz. 14:28) w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów został opublikowany Projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw.
Co przewidywał projekt nowelizacji ustawy z 4 stycznia w sprawie składek ZUS?
Wspomniany powyżej projekt zakładał (jak podawała m.in. Polska Agencja Prasowa), że każdy przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą (JDG) będzie mógł poinformować Zakład Ubezpieczeń Społecznych o zamiarze niepodlegania pod obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, a także o nieopłacaniu składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy w wymiarze do TRZECH miesięcy kalendarzowych w ciągu roku kalendarzowego (miały to być tzw. wakacje składkowe). Po upływie wskazanego przez wnioskodawcę okresu lub okresów niepodlegania, ponowne objęcie obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi miało następować automatycznie (bez konieczności zgłoszenia ze strony przedsiębiorcy). Skorzystanie z tego rozwiązania nie miało wpływać na uprawnienie przedsiębiorcy do uzyskania zasiłku chorobowego, pod warunkiem opłacania przez niego składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe przez ustawowy minimalny okres, wynoszący 90 dni. Rozwiązanie to miało być dobrowolne i skierowane do wszystkich przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, niezależnie od formy opodatkowania.
Miesięczny urlop i wynagrodzenie od ZUS czy trzymiesięczne wakacje składkowe?
Wokół planowanych zmian w składkach ZUS powstało wiele wątpliwości, gdyż dwie partie tworzące koalicję rządzącą opracowały nieco rozbieżne propozycje rozwiązania problemu znikających najmniejszych polskich firm. Jeszcze na etapie kampanii wyborczej oba ugrupowania obiecywały:
- „urlop dla przedsiębiorców” – to punkt nr 33 z tzw. listy „100 konkretów” Koalicji Obywatelskiej; jego założenia były następujące: „Wprowadzimy 'Urlop dla przedsiębiorców’: jeden miesiąc wolny od składek na ubezpieczenia społeczne i świadczenie urlopowe w wysokości połowy płacy minimalnej”;
- „wakacje od składek” – to z kolei oferta Trzeciej Drogi, tj. czasowe – maksymalnie przez trzy miesiące w roku kalendarzowym – zawieszenie płatności za składki do ZUS dla firm z problemami finansowymi; propozycja ta pojawiła się w drugim punkcie pośród programowych „12 gwarancji Trzeciej Drogi”; czytamy w nim: „Wprowadzimy wakacje od składek na Zakład Ubezpieczeń Społecznych dla mikroprzedsiębiorców w kłopotach finansowych.”
Premier ogłasza uwspólnioną propozycję ulg w składkach ZUS
9 stycznia 2024 roku Rada Ministrów oraz premier Donald Tusk potwierdzili, że rząd pracuje nad „wakacjami od ZUS”. Mają one ruszyć już w 2024 roku, jednak tylko w wymiarze 1 miesiąca w roku kalendarzowym. Te informacje wskazują, iż ostatecznie pomysły obu partii zostały ujednolicone. Aktualny >> projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw << można znaleźć tutaj. Jakie są jego trzy główne założenia?
- Najmniejsi przedsiębiorcy – wpisani do bazy CEIDG (niezależnie od wybranej formy opodatkowania) – będą mogli poinformować Zakład Ubezpieczeń Społecznych o zamiarze nieopłacania składek przez jeden dowolny miesiąc w roku kalendarzowym. Na ten moment projekt nie uzależnia możliwości skorzystania z tego rozwiązania od wykazania na przykład trudnej sytuacji biznesowej.
- Jednomiesięczne składki osób korzystających z takich „wakacji” zostaną pokryte ze środków budżetu państwa, w związku z czym zachowana zostanie ciągłość ubezpieczenia i – zgodnie z zapowiedziami Premiera – nie będzie to miało także wpływu na wysokość emerytury w przyszłości.
- Po upływie miesiąca, bez żadnych dodatkowych zgłoszeń do ZUS, przedsiębiorca ponownie zostanie objęty obowiązkiem opłacania składek.
Szczegóły tego – dobrowolnego – rozwiązania będą wkrótce wypracowywane między Zakładem Ubezpieczeń Społecznych i Ministerstwem Finansów oraz omawiane z partnerami społecznymi. Projekt ustawy do końca marca ma trafić do Sejmu, jak podaje resort rozwoju, i wejść w życie jeszcze w bieżącym roku. Szacuje się, iż z programu „wakacji od ZUS” może skorzystać około 1,8 mln przedsiębiorców.
Potrzebujesz wsparcia w zakresie kadrowo-płacowym? >> Skorzystaj z outsourcingu kadrowo-płacowego Grant Thornton <<
redakcja: Honorata Zakrzewska-Krzyś
