Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok w sprawie wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Stanowi on interpretację unijnych przepisów i wskazuje m.in. kiedy można stracić prawo do skorzystania z urlopu.
18 stycznia 2024 roku TSUE wydał wyrok w sprawie rekompensaty za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Sprawa dotyczyła włoskiego urzędnika, któremu odmówiono wypłaty ekwiwalentu za 79 dni niewykorzystanego urlopu, po tym jak złożył wypowiedzenie w celu przejścia na wcześniejszą emeryturę. Zgodnie z włoskimi przepisami osoby zatrudnione w administracji publicznej mają obowiązek wykorzystywania przysługującego im urlopu wypoczynkowego i nie mają prawa do ekwiwalentu, o ile są stroną, z inicjatywy której umowa o pracę uległa rozwiązaniu (jest to związane z ograniczaniem wydatków publicznych). Polskie przepisy w tym zakresie zobowiązują pracodawcę do wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy po ustaniu zatrudnienia, niezależnie z czyjej inicjatywy nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy i są zgodne z prawem unijnym. W omawianym wyroku TSUE potwierdził, że pracownikowi, który nie zdążył wykorzystać całego przysługującego mu urlopu wypoczynkowego w czasie trwania zatrudnienia przysługuje prawo do ekwiwalentu pieniężnego. Powód ustania stosunku pracy nie ma w tym przypadku znaczenia.
Kiedy pracownikowi należy się ekwiwalent za niewykorzystany urlop?
Jakie zatem warunki powinny być spełnione, aby nastąpiła wypłata ekwiwalentu za niewykorzystane dni urlopu, zgodnie z art.7 ust. 2 dyrektywy 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 4 listopada 2003 r. (dotyczącej niektórych aspektów organizacji czasu pracy)? Wystarczy rozwiązanie stosunku pracy i dysponowanie przez pracownika dniami niewykorzystanego, w okresie trwania zatrudnienia, urlopu wypoczynkowego.
Czy można zmusić pracownika do skorzystania z urlopu?
Co do zasady urlop wypoczynkowy powinien być wykorzystany w roku, w którym pracownik nabył do niego prawo, ale dozwolone jest przeniesienie go na inny okres. Jak wskazuje wyrok TSUE, unijne przepisy dopuszczają utratę prawa do urlopu po upływie określonego czasu, ale pod warunkiem, że pracownik miał możliwość jego wykorzystania i nie złożył wniosku urlopowego ze świadomością możliwości przedawnienia się przysługującego mu wypoczynku. Pracodawca powinien poinformować pracownika o konsekwencjach jego niewykorzystania. Po stronie pracodawcy ciąży nie tylko obowiązek dochowania należytej staranności, aby pracownik mógł z urlopu wypoczynkowego skorzystać, ale w przypadku wystąpienia sporu z pracownikiem, będzie musiał udowodnić, że umożliwił zatrudnionemu jego wykorzystanie. Pracodawca może zachęcać do wykorzystania urlopu, ale nie jest zobowiązany do nakazania osobie zatrudnionej skorzystania z tego prawa. Co więcej – nie ma prawa wysłać pracownika na urlop pod przymusem.
Kiedy urlop wypoczynkowy przepada?
W Polsce niewykorzystany urlop wypoczynkowy za dany rok przepada po upływie trzech lat licząc od 30 września kolejnego roku kalendarzowego. Urlopy mogą być zarówno udzielane zgodnie z planem urlopów, jak i termin wypoczynku może być uzgadniany indywidualnie z pracownikami i udzielany na ich wniosek.
Potrzebujesz wsparcia w zakresie kadrowo-płacowym? >> Skorzystaj z outsourcingu kadrowo-płacowego Grant Thornton <<
Justyna Śmigielska
Specjalista ds. księgowości z wieloletnim doświadczeniem także kadrowo-płacowym w obsłudze firm różnych branż i wielkości. Z Departamentem Outsourcingu Grant Thornton związana od 2022 roku.
