Na jakie dopłaty do urlopu wypoczynkowego mogą w tym roku liczyć poszczególne grupy pracowników? Kiedy pracodawca ma obowiązek utworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych? Czym się różni świadczenie urlopowe od dofinansowania do wypoczynku z ZFŚS?
Urlop wypoczynkowy jest jednym z przywilejów osób zatrudnionych na umowę o pracę, a pracodawca musi pamiętać, że nie przestrzegając przepisów w tym zakresie i nie udzielając urlopu pracownikom, podlega karze grzywny. Wymiar urlopu zależy od historii zawodowej pracownika. Zgodnie z kodeksem pracy, pracownik rozpoczynający w swoim życiu karierę zawodową uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru mu przysługującego. Zatem prawo do urlopu narasta proporcjonalnie względem upływu zatrudnienia i powiększa się w kolejnych miesiącach o 1/12 przysługującego danej osobie wymiaru urlopu.
Ile dni urlopu przysługuje pracownikom w kolejnych latach zatrudnienia?
Wymiar urlopu wypoczynkowego, zgodnie z art. 154 Kodeksu pracy, wynosi odpowiednio:
- 20 dni – dla pracowników zatrudnionych łącznie u wszystkich pracodawców krócej niż 10 lat,
- 26 dni – dla pracowników zatrudnionych łącznie u wszystkich pracodawców minimum 10 lat.
Do okresów zatrudnienia wliczane są także lata nauki. Zgodnie z artykułem 155 Kodeksu pracy, do wymiaru przepracowanych lat wlicza się odpowiednio:
- po ukończeniu zasadniczej szkoły zawodowej – nie więcej niż 3 lata,
- po ukończeniu średniej szkoły zawodowej – nie więcej niż 5 lat,
- po ukończeniu średniej szkoły ogólnokształcącej – nie więcej niż 4 lata,
- po ukończeniu szkoły policealnej – 6 lat,
- po ukończeniu szkoły wyższej – 8 lat.
Część etatu – urlop obliczany proporcjonalnie
Pracownikom zatrudnionym w niepełnym wymiarze etatu przelicza się urlop wypoczynkowy proporcjonalnie do etatu, na godziny. Jak to wygląda na przykładzie?
Pracownik, któremu przysługuje wymiar 20 dni urlopu wypoczynkowego i który jest zatrudniony na ½ etatu, będzie miał do odbioru następującą liczbę dni urlopu (zgodnie z poniższymi obliczeniami):
20 dni / 2 = 10 dni urlopu – na ½ etatu
10 dni x 8 h = 80 h urlopu do wykorzystania
W zależności od grafiku czasu pracy pracownika, w poszczególnych dniach urlop zmniejsza się godzinowo. Skoro już znamy wymiar urlopu, pora na analizę wydatków.
Działalność socjalna – Fundusz Socjalny (ZFŚS)
Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych to fundusz celowy, którego środki służą finansowaniu działalności socjalnej danego zakładu pracy, zgodnie z przepisami ustawy o ZFŚS. Fundusz jest tworzony z corocznego odpisu podstawowego oraz odpisów fakultatywnych, przekazywanych dwa razy w roku na rachunek bankowy Funduszu.
Obowiązek tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych mają pracodawcy, którzy na 1 stycznia danego roku kalendarzowego zatrudniają co najmniej:
- 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty;
- minimum 20 i mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, jeżeli z wnioskiem o utworzenie funduszu wystąpiła zakładowa organizacja związkowa;
- wszyscy prowadzący działalność w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych, bez względu na liczbę zatrudnionych pracowników.
Ważne jest również to, aby zasady i warunki korzystania z ZFŚS pracodawca określił w regulaminie. Dokument ten powinien definiować przede wszystkim kto może skorzystać ze świadczenia oraz jakie musi spełniać warunki.
Dofinansowanie do wypoczynku z ZFŚS, tj. „wczasy pod gruszą”
Jednym z najpopularniejszych świadczeń socjalnych, na jakie decydują się pracodawcy, jest dofinansowanie do wypoczynku, potocznie nazywane wczasami pod gruszą. W takiej sytuacji regulamin powinien określać:
- jakie wymagania musi spełnić pracownik, który chciałby otrzymać dofinansowanie (np. oświadczyć jaka przypada wysokość dochodu netto na jedną osobę w gospodarstwie domowym, ponieważ świadczenia te powinny być uzależnione od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej pracownika);
- wysokość dofinansowania (są ustalane na podstawie oświadczenia pracownika o sytuacji życiowej);
- częstotliwość wypłat świadczenia;
- wymiar nieprzerwanego urlopu wypoczynkowego, umożliwiający skorzystanie ze świadczenia.
Jak ustalić wysokość dofinansowania do wypoczynku z ZFŚS?
Wysokość dofinansowania do „wczasów pod gruszą” nie może przekroczyć wysokości odpisu na ZFŚS. Jest to kwota 6 445,71, która stała się podstawą naliczania odpisu na ZFŚS w 2024 roku. Od 1 stycznia 2024 roku świadczenia urlopowe z ZFŚŚ są uzależnione od warunków pracy i wynoszą odpowiednio:
- 2 417,14 zł dla pracownika zatrudnionego na pełen etat w normalnych warunkach pracy,
- 3 222,86 zł dla pracownika zatrudnionego na pełen etat i w szczególnych warunkach lub wykonującego pracę o szczególnym charakterze – w rozumieniu przepisów o emeryturach pomostowych,
- 322,29 zł dla pracownika młodocianego w pierwszym roku nauki,
- 386,74 zł dla pracownika młodocianego w drugim roku nauki,
- 451,20 zł dla pracownika młodocianego w trzecim roku nauki.
Pracodawcy mogą również dobrowolnie zwiększyć odpis podstawowy o 6,25% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego za każdą zatrudnioną osobę, w stosunku do której orzeczono znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności, bądź będącą byłym pracownikiem posiadającym uprawnienia emeryta lub rencisty. Więcej o tym zagadnieniu pisaliśmy tutaj >> Skoczyła wysokość odpisu na ZFŚS w 2024 roku! – (poradnikhr.blog)
Z kolei w przypadku nauczycieli obowiązują nieco inne zasady dofinansowania do wypoczynku z ZFŚS oraz inne kwoty dopłat – szczegółowe informacje na ten temat można znaleźć na portalu Prawo.pl >> Rozporządzenie ws. podwyżek dla nauczycieli opublikowane <<.
Świadczenie urlopowe, to nie to samo, co dofinansowanie wypoczynku z ZFŚS!
Dofinansowania do wypoczynku z ZFŚS nie należy mylić ze świadczeniem urlopowym. Ustawa o ZFŚS przewiduje również inną formę dopłaty do urlopu, tj. właśnie wypłatę świadczenia urlopowego. Świadczenie to wypłacane może być przez pracodawcę, który na dzień 1 stycznia zatrudnia mniej niż 50 osób w przeliczeniu na pełne etaty. Pracodawca nie jest zobowiązany wtedy do tworzenia ZFŚS, ale może utworzyć fundusz na zasadach przewidzianych w ustawie lub wypłacać wspomniane świadczenia urlopowe.
Ile wynosi świadczenie urlopowe w 2024 roku?
Świadczenie urlopowe różni się od dofinansowania tym, że przy ustalaniu wysokości nie stosuje się kryteriów socjalnych dla pracowników, takich jak np.: wysokość wynagrodzenia, staż pracy, liczba członków rodziny zamieszkujących w jednym gospodarstwie domowym. Jego wypłata jest uzależniona przede wszystkim od liczby faktycznie wykorzystanych dni urlopu – przysługuje każdemu pracownikowi korzystającemu w danym roku kalendarzowym z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych. Zgodnie z art. 5 ustawy o ZFŚS, świadczenie urlopowe wypłaca pracodawca raz w roku, nie później niż w ostatnim dniu poprzedzającym rozpoczęcie urlopu wypoczynkowego.
Świadczenie urlopowe jest ustalane indywidualnie przez pracodawcę, a jego wysokość nie może przekroczyć wysokości odpisu podstawowego. Na jednego zatrudnionego wykonującego pracę w warunkach normalnych wynosi ona 37,5% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w drugim półroczu roku poprzedniego, jeżeli przeciętne wynagrodzenie z tego okresu stanowiło kwotę wyższą. Z kolei maksymalna wysokość odpisu podstawowego na jednego pracownika wykonującego prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze wynosi 50% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Przy wypłacie tego świadczenia kluczowy jest także wymiar etatu, względem którego świadczenie urlopowe liczone jest proporcjonalnie.
W 2024 roku maksymalna wysokość świadczenia urlopowego jest następująca:
- dla pracowników zatrudnionych w standardowych warunkach pracy:
- na pełny etat – 2 417,14 zł
- na 3/4 etatu – 1 812,86 zł,
- na 1/2 etatu – 1 208,57 zł,
- na 1/4 etatu – 604,29 zł;
- dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub wykonujących pracę o szczególnym charakterze:
- na pełny etat – 3 222,86 zł,
- na 3/4 etatu – 2 417,15 zł,
- na 1/2 etatu – 1 611,43 zł,
- na 1/4 etatu – 805,72 zł;
- dla pracowników młodocianych:
- w pierwszym roku nauki – 322,29 zł,
- w drugim roku nauki – 386,74 zł,
- w trzecim roku nauki – 451,20 zł.
Zasadniczo świadczenia urlopowe podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ale mogą korzystać również z pewnych zwolnień, jak np. PIT dla młodych (zerowy PIT dla młodych). Świadczenie urlopowe natomiast nie podlega składce na ubezpieczenie społeczne pracowników.
Potrzebujesz wsparcia w zakresie kadrowo-płacowym? >> Skorzystaj z outsourcingu kadrowo-płacowego Grant Thornton <<
