W sytuacji klęski żywiołowej, takiej jak powódź, pracownikom przysługuje szereg praw, które mają na celu ochronę ich zdrowia, życia oraz możliwości zarobkowania. Z czego konkretnie mogą skorzystać w tym trudnym okresie walki z żywiołem oraz jego skutkami? Jakie uprawnienia przysługują pracownikom w obliczu powodzi?
Prawo pracy przewiduje szereg rozwiązań, które mogą być stosowane w sytuacjach nadzwyczajnych, takich jak powódź. Przede wszystkim pracownicy mają prawo do przerwania pracy, jeśli zdrowie lub życie ich czy innych osób jest bezpośrednio zagrożone oraz do podjęcia kroków służących jego ochronie. Pracodawca w takiej sytuacji nie może wyciągnąć negatywnych konsekwencji wobec pracownika. Poniżej przegląd najważniejszych rozwiązań, z jakich w bieżącym okresie mogą skorzystać pracownicy.
10 dniowa nieobecność w pracy w związku z usuwaniem skutków powodzi
W obliczu powodzi pracownicy mogą skorzystać z usprawiedliwionej nieobecności w pracy, wynikającej z tzw. ustawy przeciwpowodziowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 654). W trakcie takiej maksymalnie 10-dniowej absencji, przysługuje im proporcjonalna część minimalnego wynagrodzenia, uzależniona od długości nieobecności. Wyjątek stanowią pracownicy, którzy posiadają inne źródła dochodu lub rekompensaty związane z powodzią.
Zasiłek opiekuńczy na czas powodzi
W sytuacji nagłego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły, do których uczęszcza dziecko do 8. roku życia, pracownikom przysługuje prawo do zasiłku opiekuńczego. Zasiłek ten wynosi 80% podstawy jego wymiaru. Warto pamiętać, że świadczenie to nie przysługuje, jeśli w gospodarstwie domowym przebywają inni członkowie rodziny, którzy mogą zapewnić opiekę dziecku. Wyjątkiem jest opieka nad chorym dzieckiem do 2. roku życia. Standardowo, wniosek o zasiłek opiekuńczy należy złożyć na formularzu Z-15. W przypadku sytuacji kryzysowych, takich jak powódź, można się jednak spodziewać, że pracodawcy i urzędnicy będą bardziej elastyczni, dając możliwość późniejszego dopełnienia formalności.
Standardowe rozwiązania przewidziane w Kodeksie pracy
Jak wyjaśnia ekspertka Grant Thornton, Agnieszka Krotosz, pracownicy mogą także skorzystać ze standardowych rozwiązań, jakie zapewnia im Kodeks pracy, tj.:
- zwolnienia z tytułu wystąpienia tzw. siły wyższej,
- maksymalnie 4 dni urlopu na żądanie,
- opieki na dziecko z art. 188 Kodeksu pracy,
- pracy zdalnej,
- tzw. wyjść prywatnych.
Choć w bieżącej sytuacji, jak dodaje ekspertka, zwłaszcza ta ostatnia opcja wydaje się niezwykle mało prawdopodobna. Nie wydaje się również, żeby zainteresowaniem cieszyło się zwolnienie z tyt. działania siły wyższej, uprawniające tylko do 50% wynagrodzenia obliczanego jak wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego.
Szczegółowe informacje na temat powyższych regulacji gwarantowanych zapisami Kodeksu pracy, a także rozwiązań, jakie może pracownikom zaoferować w tym czasie pracodawca, w artykule >> Powódź a prawo pracy – co może pracodawca i pracownik? <<
Honorata Zakrzewska-Krzyś
Główny specjalista ds. content marketingu i publikacji międzynarodowych w Grant Thornton. Prasowy dziennikarz ekonomiczny z kilkunastoletnim doświadczeniem zawodowym, samodzielna księgowa. Wieloletni współpracownik Grupy Wydawniczej Infor oraz Wydawnictwa Wiedza i Praktyka. Pisała m.in. dla Dziennika Gazety Prawnej czy Wydawcy Harvard Business Review Polska. Laureatka wyróżnienia prasowego „Pióro Odpowiedzialności” przyznawanego przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
