Najważniejsze informacje o urlopie wypoczynkowym

21 lipca 2025

Autorstwa: Klaudia Ziętkowska

Urlop wypoczynkowy przysługuje każdemu pracownikowi zatrudnionemu na umowę o pracę w wymiarze zależnym od stażu pracy. Mimo, że jest powszechnie wykorzystywanym uprawnień, nadal budzi wiele wątpliwości, co do praktycznego wykorzystania. Warto zatem usystematyzować wiedzę w tym temacie, zwłaszcza latem, kiedy sezon urlopowy trwa w pełni.

Urlop wypoczynkowy w Kodeksie pracy

Prawo do urlopu wypoczynkowego przysługuje każdemu pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę już od pierwszego dnia zatrudnienia, ale nabywane jest stopniowo. Za każdy przepracowany miesiąc przysługuje pracownikowi prawo do 1/12 rocznego wymiaru urlopu. Co więcej, długość należnego urlopu jest ściśle uzależniona od całkowitego stażu pracy. I tak, roczny wymiar urlopu dla osoby zatrudnionej w pełnym wymiarze czasu pracy wynosi 20 lub 26 dni w zależności od stażu pracy. Osoby ze stażem pracy krótszym niż 10 lat mają prawo do 20 dni urlopu, natomiast pracownicy ze stażem co najmniej 10-letnim mogą korzystać z 26 dni wolnych w ciągu roku. Należy dodać, że wpływ na ustalanie okresu zatrudnienia mają również lata nauki. W zależności od rodzaju ukończonej szkoły lata nauki przelicza się na staż pracy liczony od 3 do 8 lat.

Warto podkreślić, że powyższy wymiar przysługuje osobom zatrudnionym na pełny etat. W przypadku zatrudnienia na część etatu, długość urlopu oblicza się proporcjonalnie.

Przykładowo pracownik z 5-letnim stażem pracy posiadający umowę na ½ etatu otrzyma 10 dni urlopu wypoczynkowego w roku. Analogicznie, gdy pracownik zmienia miejsce pracy w trakcie roku kalendarzowego, prawo do urlopu wypoczynkowego przysługuje mu proporcjonalnie do czasu przepracowanego u każdego z pracodawców. I tak, po przepracowaniu 5 miesięcy u jednego pracodawcy, pracownik z 12-letnim stażem pracy otrzyma 11 dni wolnych.

Praktyczne wątpliwości dotyczące korzystania z urlopu wypoczynkowego

Choć urlop wypoczynkowy jest jednym z podstawowych i powszechnie wykorzystywanych uprawnień pracowniczych, w praktyce jego stosowanie nadal rodzi wiele pytań. Wątpliwości dotyczą nie tylko zasad udzielania i planowania urlopu, ale także sytuacji wyjątkowych. Wśród najczęstszych pytań pojawiają się te związane z 14-dniowym nieprzerwanym urlopem. Czy pracownik musi udać się na tak długi urlop czy nie jest to koniecznością? Poza tym, jak należy postąpić w sytuacji przerwania lub odwołania urlopu. Czy pracownik może samodzielnie przerwać urlop i z czym się to wiąże? Czy pracodawca ma prawo wezwać pracownika z urlopu z powrotem do pracy? A jeśli tak – czy powinien pokryć związane z tym koszty? Warto znać odpowiedzi na te pytania, żeby uniknąć nieporozumień i działać zgodnie z przepisami. Dlatego też, nasi eksperci pochylili się nad tymi zagadnieniami i objaśnili kluczowe kwestie w artykułach: „Zasady korzystania z urlopu wypoczynkowego” oraz “14 dni nieprzerwanego urlopu wypoczynkowego. Prawo czy obowiązek?” opublikowanym na stronie Grant Thornton.