Wysokość wynagrodzenia/zasiłku chorobowego uzależniona jest od przychodu pracownika. Prawidłowe ustalenie podstawy wymiaru zasiłku nie zawsze jednak jest takie proste, jak może się wydawać. Problematyczne mogą okazać się roczne składniki wynagrodzenia. Jak powinny zostać one wyliczone przy ustaleniu podstawy wymiaru? Co zrobić, kiedy pracownik przekroczył podstawę emerytalno-rentową?
Ustalanie wymiaru – podstawowe zasady
Zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłków dla osób ubezpieczonych będących pracownikami reguluje art. 36 – 47, ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa). Zasiłki za które pracownicy mogą otrzymać świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego to zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek wyrównawczy, zasiłek macierzyński oraz zasiłek opiekuńczy.
Podstawa wymiaru zasiłku jest uzależniona od przychodu pracownika uzyskanego w ciągu 12 miesięcy poprzedzających okres niezdolności do pracy (przy nieprzerwanym okresie ubezpieczenia chorobowego). Jeżeli pracownik jest zatrudniony mniej niż 12 miesięcy u danego pracodawcy, wtedy do ustalenia podstawy należy wziąć miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące ubezpieczenia.
Składniki wynagrodzenia – które wliczają się do podstawy?
Do podstawy wymiaru zasiłku poza wynagrodzeniem zasadniczym wliczają się również inne składniki, od których były odprowadzane składki na ubezpieczenie chorobowe. Ważne jest jednak to, że do podstawy nie wlicza się składników do których pracownik zachowuje prawo w trakcie pobierania zasiłku, jeżeli informacja o nich jest zawarta w układzie zbiorowym lub przepisach o wynagradzaniu u danego pracodawcy. Jeżeli jednak w przepisach nie ma informacji o danym składniku, wtedy powinien on zostać wliczony do podstawy. Do podstawy wymiaru wlicza się składniki wynagrodzenia przysługujące zarówno za okresy miesięczne, kwartalne jak i roczne. Problematyczne mogą okazać się składniki roczne. Jak powinno się prawidłowo wyliczać taki składnik? Co zrobić, kiedy pracownik w trakcie roku przekroczył podstawę emerytalno-rentową?
Outsourcing kadr i płac >> Dowiedz się więcej >>
Składniki roczne a przekroczenie podstawy emerytalno-rentowej
Przy wyliczaniu podstawy wymiaru zasiłku, od wszystkich składników, które są wliczane do wymiaru podstawy należy odliczyć potrącone składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz chorobowe. Standardowo jest to 13,71%, jednak inna sytuacja jest w przypadku przekroczenia podstawy emerytalno-rentowej przez pracownika. Aby obliczyć procent, o który powinny zostać pomniejszone składniki za dany miesiąc w którym nastąpiło przekroczenie, pomocna jest karta wynagrodzeń pracownika. Sumę składek pracownika w danym miesiącu należy podzielić przez podstawę chorobowo-wypadkową i pomnożyć przez 100%. Wynikiem takiego działania jest procent, o który należy pomniejszyć składniki właśnie w miesiącu przekroczenia. W kolejnych miesiącach (następujących po przekroczeniu do końca roku kalendarzowego) wynagrodzenie należy pomniejszać już tylko o 2,45%, czyli składkę chorobową, ponieważ tylko ta była potrącana.
Według ustawy zasiłkowej składniki roczne wlicza się do podstawy w wysokości 1/12 kwoty, która została wypłacona za rok poprzedzający miesiąc, w którym pracownik był niezdolny do pracy. W przypadku, kiedy pracownik nie przepracował pełnego roku u danego pracodawcy, składnik powinien być przeliczony proporcjonalnie do liczby pełnych miesięcy kalendarzowych, które przepracował.
O jaki procent należy umniejszyć składnik roczny przy przekroczeniu podstawy emerytalno-rentowej, który należy podzielić na 12 miesięcy? Przede wszystkim, składnik roczny należy podzielić proporcjonalnie i przypisać do każdego miesiąca, który jest zaliczany do wyliczania podstawy (nie tylko do miesięcy za które jest to wynagrodzenie). Procent o który należy go umniejszyć jest to procent, który został faktycznie potrącony w momencie wypłaty tego składnika.
Przykład
Jan Kowalski jest zatrudniony w firmie „X” od 01.01.2015 roku. W kwietniu 2018 roku otrzymał bonus roczny za rok 2017 w wysokości 24 012,00 zł. Wysokość tego bonusu jest uzależniona od wyników pracy pracownika i jest pomniejszana za okres niezdolności do pracy. W lipcu 2018 pan Jan dostarczył pracodawcy zwolnienie lekarskie za okres 10-15.07.2018 roku. Jest to jego pierwsza niezdolność do pracy od momentu zatrudnienia. W lipcu 2017 roku oraz w czerwcu 2018 roku u pana Kowalskiego nastąpiło przekroczenie podstawy emerytalno-rentowej. Poza wynagrodzeniem zasadniczym i bonusem rocznym pracownik nie otrzymał dodatkowego wynagrodzenia. Jak należy wyliczyć podstawę wymiaru zasiłku?
Rozwiązanie
Do wyliczenia podstawy wymiaru zasiłku należy zaliczyć okres 12 miesięcy poprzedzających niezdolność do pracy, czyli od lipca 2017 roku do czerwca 2018 roku. W każdym miesiącu należy policzyć wynagrodzenie zasadnicze oraz 1/12 bonusu rocznego. Każdy składnik należy umniejszyć o taki procent za jaki zostały faktycznie naliczone składki.
Wynagrodzenie zasadnicze należy pomniejszyć odpowiednio:
– w lipcu 2017 roku: ze względu na przekroczenie emerytalno-rentowe o procent wyliczony poprzez podzielenie sumy składek pracownika przez podstawę chorobowo-wypadkową i pomnożone przez 100%,
– za okres sierpień – grudzień 2017 roku: o 2,45% (miesiące następujące po przekroczeniu podstawy emerytalno-rentowej),
– styczeń – maj 2018 roku: 13,71%, czyli standardowy procent potrącanych składek,
– czerwiec 2018 roku: podobnie jak za lipiec 2017 roku, o odpowiednio przeliczony procent.
Inaczej natomiast należy przeliczyć bonus roczny. Premia została wypłacona w kwietniu 2018 roku, więc panu Kowalskiemu zostały od niej potrącone pełne składki w wysokości 13,71% (przekroczenie w 2018 roku nastąpiło dopiero w czerwcu). Bonus należy podzielić przez 12 miesięcy i przypisać go do każdego miesiąca w okresie za który wyliczana jest podstawa wymiaru (nie tylko za okres lipiec – grudzień 2017 roku, co mogłoby się wydawać dobrym rozwiązaniem biorąc pod uwagę, że jest to premia za rok 2017). Każdą z 12 części (24 012,00 zł \ 12 miesięcy, czyli 2001,00 zł na miesięcznie) należy pomniejszyć o procent, który został faktycznie potrącony od pełnego bonusu, czyli 13,71%. W sytuacji gdyby bonus został wypłacony w miesiącu przekroczenia należałoby go umniejszyć o wyliczony procent. Analogicznie, gdyby wypłata bonusu nastąpiła w miesiącu po przekroczeniu, składnik należałoby umniejszyć w każdym miesiącu o 2,45%.
____________________________________________
Źródło: Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
