Mama w pracy: Urlop rodzicielski. Wszystko, co należy wiedzieć

Czym jest urlop rodzicielski?

Urlop rodzicielski stanowi kolejne, po urlopie macierzyńskim, wsparcie dla pracujących rodziców. Świadczenie znajduje umocowanie w art. 182 1a Kodeksu Pracy, a jego celem jest umożliwienie rodzicom sprawowania opieki nad dzieckiem na początkowym etapie życia. Urlop ten można wykorzystać do ukończenia przez dziecko 6. roku życia, jednorazowo w całości lub w maksymalnie 5 częściach.

Wymiar urlopu rodzicielskiego

Standardowa długość urlopu rodzicielskiego wynosi 41 lub 43 tygodnie w zależności od liczby dzieci urodzonych podczas jednego porodu. Dłuższy, o 2 tygodnie, urlop otrzymują rodzice w przypadku przyjścia na świat więcej niż jednego dziecka. Co istotne, świadczenie to przysługuje obojgu rodzicom, jednak jego podział musi odbywać się zgodnie z określonymi zasadami. Jeden z rodziców może wykorzystać maksymalnie 32 tygodnie (lub 34 tygodnie w przypadku porodu mnogiego), natomiast drugi rodzic ma prawo do co najmniej 9 tygodni urlopu, których nie można przenieść na drugiego opiekuna. Rodzice mogą korzystać z urlopu równocześnie, przy czym ich łączny czas nie może przekroczyć 41/43 tygodni lub naprzemiennie, dzieląc między siebie cały dostępny okres w podanych limitach.

Warto wspomnieć, że ustawodawca w ramach tzw. Ustawy “za życiem” przewidział możliwość przedłużenia urlopu dla rodziców dzieci posiadających zaświadczenie stwierdzające ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu. Rodzice mogą ubiegać się o długość urlopu w wymiarze:

• • 65 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
• • 67 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga lub więcej dzieci przy jednym porodzie,
• • 62 tygodni – w przypadku przyjęcia dziecka w wieku do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego do 10. roku życia.

Wniosek o urlop rodzicielski

Wniosek o urlop rodzicielski można złożyć na dwa sposoby. Po pierwsze, pracownik może dostarczyć jeden wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Złożenie tego wniosku w terminie do 21 dni po porodzie ma wpływ na wysokość wypłacanego zasiłku. Po drugie, rodzic może składać osobne wnioski dotyczące całości lub poszczególnych części urlopu. W tym przypadku każdy z nich musi zostać złożony najpóźniej na 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu albo jego części. Przy czym należy podkreślić, że niezależnie od wybranej formy, złożony w odpowiednim terminie wniosek jest zawsze wiążący. Oznacza to, że pracodawca nie może odmówić udzielenia takiego urlopu.

Zasiłek macierzyński na urlopie rodzicielskim

Podobnie jak w przypadku urlopu macierzyńskiego, w trakcie przebywania na urlopie rodzicielskim, pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie, a zasiłek macierzyński finansowany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) w określonym wymiarze. Wysokość tego zasiłku zależy od momentu złożenia wniosku oraz od decyzji pracownika dotyczącej sposobu korzystania z urlopu.

Urlop rodzicielski oferuje rodzicom dużą elastyczność, jeśli chodzi o możliwości jego wykorzystania. Po pierwsze, decyzja o jego wykorzystaniu bądź nie pozostaje po stronie rodziców. Mogą oni także dowolnie rozłożyć liczbę dostępnych dni urlopowych między dwójkę z nich, a także wykorzystać wymiar urlopu jednorazowo w całości lub podzielić go na części. Z tych względów stanowi atrakcyjne świadczenie dla aktywnych zawodowo rodziców.