Zatrudnienie cudzoziemców ze wschodniej granicy nie jest łatwe ze względu na szereg szczegółowych przepisów i regulacji, jakim musi sprostać i potencjalny pracodawca i zatrudniony. Jak się z nich wywiązać? Poniżej szczegóły.
Zatrudnienie obywateli z Ukrainy rośnie w Polsce z roku na rok. Choć w mediach pojawiają się informacje, że ów trend niebawem znacznie osłabnie, póki co statystki tego nie potwierdzają. Co należy zrobić, jeśli zdecydujemy się zasilić zespół osobami z ukraińskim paszportem? Przede wszystkim należy pamiętać, że obywatele Ukrainy muszą posiadać dwa uprawnienia: uprawnienie do pobytu na terytorium Polski oraz odpowiednie dokumenty uprawniające do podjęcia pracy.
Pobyt na terytorium RP w ramach ruchu wizowego i bezwizowego
W ramach ruchu bezwizowego obywatele Ukrainy mogą przebywać na terytorium Polski bez konieczności uzyskiwania wizy przez maksymalnie 90 dni, posiadając wyłącznie ważny dokument podróży (np. paszport),
a także jej cel i zapewnione warunki bytowe.
Jeżeli obywatel Ukrainy nie ma możliwości wjechania do Polski w ramach ruchu bezwizowego, wówczas będzie potrzebował:
- wizy Schengen (symbol C) – uprawniającej do pobytu na terytorium państw Schengen nieprzekraczający łącznie 90 dni w dowolnym 180-dniowym okresie, lub
- wizy krajowej (symbol D) – uprawniającej do wjazdu i ciągłego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub kilku pobytów następujących po sobie, trwających łącznie nie dłużej niż 90 dni.
Potrzebujesz wsparcia przy prowadzeniu spraw kadrowo-płacowych? Skorzystaj z usług ekspertów Grant Thornton >>
Pozwolenie na pobyt
Po zakończeniu możliwości legalnego pobytu na podstawie ruchu wizowego lub bezwizowego, osoby z Ukrainy muszą wystąpić do właściwego Urzędu Wojewódzkiego o zezwolenie na pobyt. Zezwolenie na pobyt może uzyskać wyłącznie cudzoziemiec, wypełniając formularz z Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych
i Administracji z dn. 17 kwietnia 2019 roku. Pracodawca nie jest stroną w postępowaniu, jednak może wymagać przedłożenia decyzji wydanej przez Urząd Wojewódzki przy zamiarze zatrudnienia takiej osoby. Po uzyskaniu decyzji pozytywnej cudzoziemiec otrzymuje kartę pobytu. Zezwolenie na pobyt jest wydawane na maksymalnie 3 lata.
Podjęcie pracy
Kiedy Pracodawca zapoznał się z dokumentami obywatela Ukrainy i wie, że przebywa on legalnie na terytorium Polski, musi przeanalizować, w jaki sposób uzyskać dla takiej osoby pozwolenie na pracę. Ścieżek postępowania jest kilka (zarówno dla pracodawcy, jak i pracownika) – poniżej ich omówienie.
Oświadczenie o zamiarze powierzenia wykonywania pracy
Pierwszym krokiem, jaki można wykonać, jest zarejestrowanie (przed podjęciem pracy) w powiatowym urzędzie pracy (PUP) oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy dla wskazanego obywatela Ukrainy, określając jego zawód, miejsce wykonywania pracy, datę rozpoczęcia pracy, okres wykonywania pracy, rodzaj umowy oraz wysokość wynagrodzenia brutto, informując ponadto o braku zaspokojenia potrzeb kadrowych na lokalnym rynku pracy.
Obywatel Ukrainy może podjąć wówczas pracę na okres nieprzekraczający 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy (niezależnie od liczby pracodawców), gdy urząd wpisze oświadczenie do ewidencji oświadczeń.
W przypadku, gdy Ukrainiec przebywa poza Polską, pracodawca rejestruje oświadczenie o zamiarze powierzenia wykonywania pracy i wysyła je do wskazanej osoby. Na tej podstawie obywatel Ukrainy może starać się o uzyskanie wizy w polskiej placówce dyplomatycznej w celu wykonywania pracy w Polsce.
Zezwolenie na pracę – typ A
O zezwolenie na pracę może starać się pracodawca, który występuje do wojewody z wnioskiem o wydanie zezwolenia na pracę dla cudzoziemca. Zezwolenie typu A jest wydawane dla cudzoziemca wykonującego pracę na terytorium Polski, na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba znajduje się na terytorium Polski. Do wniosku o zmianę cudzoziemiec powinien dołączyć informację starosty, chyba że nie jest to wymagane. W zezwoleniu wskazany jest pracodawca, stanowisko i rodzaj pracy, którą obywatel Ukrainy ma wykonywać. Praca jest legalna tylko wtedy, gdy cudzoziemiec wykonuje pracą wskazaną w zezwoleniu.
Zezwolenie jednolite – zezwolenie na pobyt czasowy i pracę
O zezwolenie jednolite może się starać pracownik z Ukrainy, który posiada ubezpieczenie zdrowotne, stałe źródło dochodów i miejsce zamieszkania na terenie Polski. W decyzji uzyskania zezwolenia jednolitego zawsze są określane warunki wykonywania pracy. Przy zmianie warunków zatrudnienia (takich jak stanowisko, wynagrodzenie, wymiar czasu pracy czy rodzaj umowy) należy zmienić również zezwolenie na pobyt i pracę. Przy zmianie pracodawcy należy wystąpić o nowe zezwolenie jednolite. Do wniosku o zmianę cudzoziemiec powinien dołączyć informację starosty, chyba że nie jest to wymagane. Wydanie decyzji następuje najwcześniej po upływie 1 miesiąca – stąd warto się o nie postarać z odpowiednim wyprzedzeniem.
Unijna Niebieska Karta (Blue Card EU)
O zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, potocznie nazywanym Niebieską Karę UE, mogą się starać obywatele Ukrainy, którzy będą wykonywać właśnie taką pracę. Wówczas dany obywatel Ukrainy musi być absolwentem studiów wyższych lub posiadać minimum 5-letnie doświadczenie zawodowe. Zezwolenie jest udzielane na okres nie dłuższy niż 3 lata, przy czym ponownie można ubiegać się o kolejne zezwolenia. Obywatel Ukrainy otrzymuje decyzję, która upoważnia go do pobytu i pracy na terytorium RP. Zezwolenie może być zmienione jedynie na wniosek cudzoziemca przy zmianie pracodawcy, zmianie stanowiska i/lub wynagrodzenia.
Absolwenci stacjonarnych studiów wyższych
Obywatele Ukrainy będący absolwentami stacjonarnych studiów wyższych lub stacjonarnych studiów doktoranckich w Polsce nie muszą uzyskiwać zezwolenia na pracę. Muszą posiadać jedynie czasowe lub stałe pozwolenie na pobyt. W tym wypadku niezwykle ważne jest pilnowanie do kiedy jest ważna karta pobytu. Najpóźniej w ostatnim dniu jej ważności, obywatel Ukrainy jest zobowiązany złożyć wniosek
o zezwolenie na pobyt we właściwym Urzędzie Wojewódzkim. Złożenie wniosku w terminie, pozwala cudzoziemcowi na legalny pobyt w Polsce do dnia wydania decyzji. Potwierdzeniem złożenia wniosku, który nie zawiera braków formalnych, jest stempel w paszporcie cudzoziemca stawiany przez właściwego wojewodę.
Podsumowanie
Jak widać powyżej, nie istniej coś takiego, jak jedna i stała procedura zatrudniania obywateli Ukrainy. Każdy przypadek zatrudnienia należy rozpatrywać indywidualnie. Zawsze najpierw trzeba ustalić sytuację cudzoziemca – wszystkie kwestie dotyczące jego pobytu i pracy, a potem znaleźć najlepszy sposób na zatrudnienie go zgodnie z przepisami. Należy również pamiętać, że to na pracodawcy ciąży obowiązek sprawdzenia czy dana osoba posiada uprawnienia do pobytu i zatrudnienia w Polsce.
Źródła:
- Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 kwietnia 2015 r. w sprawie przypadków, w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę
- Ustawa z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach
