W minioną sobotę wieczorem specustawa dotycząca pomocy uchodźcom z Ukrainy została podpisana przez Prezydenta i opublikowana w Dzienniku Ustaw. Oto kluczowe założenia dokumentu wypracowanego w przeciągu kilku dni!
AKTUALIZACJA! 15 marca 2022
USTAWA z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa została w ekspresowym tempie przygotowana przez rząd i równie szybko procedowana przez polski parlament. Najpierw przyjęła ją Rada Ministrów – 7 marca, następnie niemal jednogłośnie uchwalił Sejm – 9 marca, Senat pracował nad nią w dniach 9-10 marca, by ostatecznie przegłosować ją w nocy z piątku na sobotę z 60 poprawkami. Ustawa wróciła do Sejmu, który 10 marca rano przyjął kilkanaście poprawek Senatu, a następnie przepisy uchwalił, by ustawa błyskawicznie trafiła na biurko Prezydenta. Prezydent podpisał ją jeszcze tego samego dnia (tj. 12 marca br.) i również w sobotę specustawa została opublikowana w Dzienniku Ustaw pod pozycją 583 – jej przepisy obowiązują z datą wsteczną od 24 lutego br. Poniżej kluczowe założenia.
Jaką pomoc uchodźcom z Ukrainy zapewnia specustawa?
Uchodźcy z Ukrainy, którzy trafili do Polski po 24 lutego br. bezpośrednio z tego kraju i chcą tu zostać, mają zapewnioną legalizację pobytu na terenie RP w okresie 18 miesięcy, z możliwością przedłużenia na 3 lata dla osób zainteresowanych pozostaniem w kraju. Otrzymają numer PESEL i zyskają dostęp do rynku pracy, nie wymagający dodatkowych zezwoleń do podejmowania zatrudnienia. Dzięki temu będą mogli korzystać z szeregu usług publicznych.
Ukraińcy legalnie przebywający w Polsce, objęci przepisami ww. specustawy, mają zagwarantowany dostęp do:
- publicznej służby zdrowia na analogicznych zasadach, co polscy obywatele;
- wychowania i kształcenia – dzieci i uczniowie;
- zakwaterowania i całodziennego zbiorowego wyżywienia czy wsparcia psychologa – jeśli taką pomoc zapewnia dany wojewoda czy samorząd;
- świadczeń społecznych w przypadku uchodźców, którzy podejmą pracę – do świadczenia rodzinnego, wychowawczego, dobry start oraz rodzinnego kapitału opiekuńczego, a także dofinansowania do opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna;
- jednorazowej zapomogi w wysokości 300 zł na osobę (w celu pokrycia wydatków na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej czy opłat mieszkaniowych).
Ponadto uchodźcy z Ukrainy chcący w Polsce otworzyć działalność gospodarczą, mogą to zrobić pod warunkiem uprzedniego uzyskania nr PESEL, na takich samych zasadach, jak Polacy. Lekarze i pielęgniarki mogą liczyć na ułatwienia w podejmowaniu działalności zawodowej, podobnie jak naukowcy czy nauczyciele.
Więcej informacji znajdziesz w artykule >> Specustawa: legalizacja pobytu i pracy uchodźców z Ukrainy <<
Na jakie wsparcie mogą liczyć Polacy pomagający uchodźcom z Ukrainy?
Podmioty udzielające pomocy uchodźcom z Ukrainy mogą liczyć na:
- świadczenie wypłacane przez 2 miesiące w wysokości 40 zł dziennie na osobę, tj. 1200 zł miesięcznie – wartość ta została określona w rozporządzeniu Rady Ministrów z 15 marca 2022 roku, w przypadku zapewnienia uchodźcom z Ukrainy zakwaterowania i wyżywienia, po złożeniu stosownego wniosku w gminie – więcej na ten temat >> TUTAJ <<;
- możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów (w PIT i CIT) pomocy humanitarnej niesionej za pośrednictwem szerokiego spectrum organizacji;
- odliczenie od podatku darowizn pieniężnych i rzeczowych przekazywanych m.in. na działalność organizacji pozarządowych (NGO);
- zwolnienie z cła (na warunkach określonych w rozporządzeniu MPiPS z 10 marca 2011 r.) w przypadku organizacji charytatywnych i dobroczynnych;
- zwolnienie z VAT w przypadku importu towarów przekazywanych nieodpłatnie przez organizacje społeczne lub jednostki organizacyjne statutowo powołane do prowadzenia działalności charytatywnej lub do realizacji pomocy humanitarnej, w których procedury księgowe umożliwiają kontrolę wykorzystania zwolnionych od podatku towarów.
O wsparciu dla firm i instytucji pisaliśmy także w artykule >> Pomoc humanitarna dla Ukrainy – preferencje podatkowe dla firm i instytucji <<
Honorata Zakrzewska-Krzyś
Główny specjalista ds. content marketingu i publikacji międzynarodowych w Grant Thornton. Prasowy dziennikarz ekonomiczny z kilkunastoletnim doświadczeniem zawodowym, samodzielna księgowa. Wieloletni współpracownik Grupy Wydawniczej Infor oraz Wydawnictwa Wiedza i Praktyka. Pisała m.in. dla Dziennika Gazety Prawnej czy Wydawcy Harvard Business Review Polska. Laureatka wyróżnienia prasowego „Pióro Odpowiedzialności” przyznawanego przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
