Przedsiębiorcy, których wysokość składki zdrowotnej jest zależna od uzyskanych przychodów lub dochodów, mają obowiązek sporządzenia rocznego jej rozliczenia w terminie do 20 maja 2024 roku. Jakie są zasady rozliczenia kwoty rocznej składki zdrowotnej? Jak to zrobić w poszczególnych etapach?
Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne zależy od tego, jaki rodzaj pozarolniczej działalności prowadzi płatnik składek i jaką formę opodatkowania stosuje. Ci przedsiębiorcy, których wysokość składki zdrowotnej jest zależna od uzyskanych przychodów lub dochodów, powinni dokonać rocznego rozliczenia składki zdrowotnej do 20 maja 2024 roku. Miesięczne składki zdrowotne opłacane przez przedsiębiorców są jedynie zaliczkami na roczną wartość składki zdrowotnej. Wysokość zapłaconych zaliczek w 2023 roku będzie musiała zostać odpowiednio zweryfikowana w rozliczeniu rocznym składki zdrowotnej. Poniżej prezentujemy podstawowe zasady rozliczenia składki zdrowotnej i zagadnienia związane z tym procesem.
Kto jest zobowiązany do sporządzenia rocznego rozliczenia składki zdrowotnej?
Rocznego rozliczenia składki zdrowotnej będą musieli dokonać przedsiębiorcy, którzy w 2023 roku podlegali ubezpieczeniu zdrowotnemu, a jako formę opodatkowania wybrali:
- podatek liniowy,
- skalę podatkową,
- ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
Obowiązek sporządzenia rocznego rozliczenia składki zdrowotnej nie dotyczy jedynie osób, które rozliczały podatek na podstawie karty podatkowej.
Jakie są etapy rozliczenia rocznej składki zdrowotnej?
Roczne rozliczenie składki zdrowotnej w kolejnych etapach polega na:
- wyliczeniu kwoty rocznej składki zdrowotnej,
- porównaniu jej z sumą zapłaconych wcześniej dwunastu składek miesięcznych,
- ewentualnej dopłacie składki (gdy powstanie niedopłata),
- weryfikacji/zatwierdzeniu wniosku (w przypadku nadpłaty),
- rozliczeniu ewentualnej nadpłaty przez ZUS.
Jakie są zasady rozliczenia kwoty rocznej składki zdrowotnej?
W celu ustalenia rocznej składki zdrowotnej, roczny dochód/przychód należy pomnożyć przez odpowiednią stopę procentową składki zdrowotnej, zależnej od formy opodatkowania.
Podatek liniowy i skala podatkowa:
- 9,0% roczne dochodu – w przypadku skali podatkowej,
- 4,9% roczne dochodu – w przypadku liniowców.
Składka roczna nie może być niższa od kwoty rocznej składki minimalnej (12-krotność minimalnej miesięcznej składki zdrowotnej), czyli 3 769,20 PLN (12*314,10 PLN) – przy czym rok składkowy zaczyna się w lutym, a kończy się w styczniu kolejnego roku (dla rozliczenia roku 2023 uwzględniamy zatem składki zdrowotne zapłacone od 03/2023 roku do 02/2024 roku).
Jeżeli ustalona w ten sposób roczna składka zdrowotna będzie niższa niż 3 769,20 PLN, należy dokonać dopłaty.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych:
- przychody poniżej 60 000 PLN – roczna składka wynosi 4 513,92 PLN (12*376,16 PLN),
- przychody 60 000 – 300 000 PLN – roczna składka wynosi 7 523,16 PLN (12*626,93 PLN),
- przychody powyżej 300 000 PLN – roczna składka wynosi 13 541,76 PLN (12*1 128,48 PLN).
W tym przypadku rok składkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym (dla rozliczenia roku 2023 uwzględniamy zatem składki zdrowotne zapłacone od 02/2023 roku do 01/2024 roku).
U przedsiębiorców opodatkowanych w formie ryczałtu ewidencjonowanego, wskutek rozliczenia rocznego może powstać niedopłata składki zdrowotnej. Wynika to najczęściej z przekroczenia kolejnych progów przychodów lub możliwości wyboru podstawy obliczania składek (na podstawie przychodu z roku poprzedniego czy od bieżących przychodów).
W jaki sposób dokonać rozliczenia rocznej składki zdrowotnej?
Rozliczenie rocznej składki zdrowotnej płatnicy powinni złożyć wraz z deklaracją ZUS DRA lub ZUS RCA za kwiecień 2024 r. w terminie do 20 maja 2024 r., poprzez:
- wypełnienie dodatkowej sekcji XII w deklaracji ZUS DRA (działalność jednoosobowa) lub
- w sekcji III.F raportu imiennego ZUS RCA (jeżeli płatnik opłaca składki za inne osoby).
Również kwotę ewentualnej dopłaty należy uiścić w terminie do 20 maja 2024 roku!
Co w przypadku nadpłaty składki zdrowotnej?
Jeżeli w wyniku rozliczenia rocznego okaże się, że składka na ubezpieczenie zdrowotne została opłacona w kwocie wyższej, niż należna za cały rok, a przedsiębiorca nie ma zaległości w opłacaniu składek, ani nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych, to będzie przysługiwał mu jej zwrot. W takiej sytuacji:
- wniosek o zwrot nadpłaty (RZS-R) zostanie wygenerowany automatycznie i pojawi się na koncie przedsiębiorcy na portalu (PUE) ZUS, następnego dnia po złożeniu dokumentu z rocznym rozliczeniem; wniosek będzie dostępny w widoku „Dokumenty i wiadomości”, w sekcji „Dokumenty robocze” (należy w nim wskazać jeden numer rachunku bankowego, spośród rachunków zapisanych na koncie płatnika w ZUS, na który ma być przekazany zwrot);
- wniosek można tylko sprawdzić, podpisać lub wysłać w terminie do 3 czerwca 2024 r., a wtedy ZUS przekaże nadpłatę na rachunek bankowy do 1 sierpnia 2024 r.;
- gdy do 3 czerwca 2024 r. wniosek nie zostanie wysłany, kwota nadpłaty zostanie przez ZUS zaliczona na poczet przyszłych składek ZUS – Zakład rozliczy ją na koncie płatnika najpóźniej do końca bieżącego roku.
oprac. za ZUS: Roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne – ważne informacje
podstawa prawna: Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
Potrzebujesz wsparcia w zakresie kadrowo-płacowym? >> Skorzystaj z outsourcingu kadrowo-płacowego Grant Thornton <<
Jolanta Konefeld-Pachela
Specjalista ds. księgowości, The Center of Excellence, Outsourcing Grant Thornton
