18 września br. weszła w życie pierwsza cześć przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zawiera ważne zmiany!
3 września 2021 r. została opublikowana ustawa z 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1621). Poniżej przegląd najważniejszych zmian, które weszły w życie po 14 dniach od daty jej opublikowania.
Wspominaliśmy o nadchodzących zmianach także tutaj >>
Zwrot nienależnie pobranych świadczeń
Nowelizacja ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych doprecyzowała katalog świadczeń nienależnie pobranych (art. 84 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) dodając sformułowanie:
„świadczenia z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej chorobą z ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego, co do których stwierdzono, że w okresie ich pobierania świadczeniobiorca wykonywał w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystywał zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia”.
Pozwoli to Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych żądać – bez uprzedniego pouczenia – zwrotu nienależnego świadczenia za okres, w którym ubezpieczony podczas zwolnienia od pracy wykonywał pracę zarobkową albo wykorzystywał zwolnienie niezgodnie z przeznaczeniem.
To nie wszystko. Nowelizacja doprecyzowuje również ust. 6 w art. 84 ustawy, który stanowi, że „jeżeli wypłacenie nienależnych świadczeń zostało spowodowane przekazaniem przez płatnika składek lub inny podmiot nieprawdziwych danych mających wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość, obowiązek zwrotu tych świadczeń wraz z odsetkami (…) obciąża odpowiednio płatnika składek lub inny podmiot, za cały okres, za który nienależne świadczenia zostały wypłacone.”
Dodatkowo osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, będzie obowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami. „Odsetki są naliczane od dnia następującego po dniu wypłaty świadczenia do dnia spłaty.”
Rozszerzenie kręgu osób objętych dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym
Do tej pory dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu podlegały na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi. Od 18 września 2021 r. krąg tych osób rozszerzył się osoby współpracujące z osobami fizycznymi, o których mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162), tj. z przedsiębiorcami korzystającymi z tzw. ulgi na start.
W treści znowelizowanych przepisów pojawiło się również objęcie obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym wspólników jednoosobowych spółek z o.o. oraz wspólników spółki jawnej, partnerskiej i komandytowej. Od 18 września 2021 r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają:
- „wspólnicy jednoosobowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością – od dnia wpisania spółki do Krajowego Rejestru Sądowego albo od dnia nabycia udziałów w spółce”
- oraz „wspólnicy spółki jawnej, partnerskiej lub komandytowej – od dnia wpisania spółki do Krajowego Rejestru Sądowego albo od dnia nabycia ogółu praw i obowiązków w spółce.”
Odsetki za zwłokę od zaległości składkowych
Do 17 września 2021 r. odsetek za zwłokę nie naliczało się, jeżeli ich wysokość nie przekraczała 6,60 zł (art. 23 ust. 1a ww. ustawy). Od 18 września 2021 r. odsetki za zwłokę nie będą naliczane, jeśli ich wysokość nie przekracza 1% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Co to oznacza w praktyce? To znaczy, że:
- od 18 września 2021 r. do 31 grudnia 2021 r. odsetki za zwłokę nie będą naliczane, gdy ich wysokość nie przekroczy 28 zł;
- od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. odsetki za zwłokę nie będą naliczane, gdy ich wysokość nie przekroczy 30,10 zł.
Możliwość samodzielnego pobrania dokumentów potwierdzających dane w systemie teleinformatycznym ZUS
Od 18 września 2021 r. „płatnik składek, ubezpieczony oraz pobierający świadczenia z ubezpieczeń społecznych lub inne świadczenia wypłacane przez Zakład na podstawie odrębnych przepisów, który w systemie teleinformatycznym udostępnionym bezpłatnie przez Zakład posiada profil informacyjny, może samodzielnie pobierać dokument potwierdzający swoje dane zgromadzone w systemie teleinformatycznym Zakładu.” Zakres danych do samodzielnego pobrania określi ZUS. Dokument ten będzie miał moc zrównaną z mocą dokumentu wydanego przez ZUS (art. 50 ww. ustawy).
Nowe uprawnienia inspektorów ZUS
Inspektorzy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w trakcie przeprowadzania kontroli – poza wcześniej uzyskanymi uprawnieniami – obecnie mają również prawo „wzywać i przesłuchiwać świadków” oraz „wzywać i przesłuchiwać płatnika składek i ubezpieczonego, jeżeli z powodu braku lub po wyczerpaniu innych środków dowodowych pozostały niewyjaśnione okoliczności mające znaczenie dla postępowania kontrolnego” (art. 87 ustawy o ubezpieczaniach społecznych, w którym dodano pkt 5 i 6).
Potrzebujesz wsparcia w zakresie rozliczania składek ZUS czy prowadzenia spraw kadrowych lub płacowych?
Skorzystaj z outsourcingu kadrowo-płacowego Grant Thornton >>
źródło: http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20210001621/T/D20211621L.pdf
Monika Rosa
Główny Specjalista/Koordynator ds. płac i kadr. Od 2019 roku w Departamencie Outsourcingu Grant Thornton. Absolwentka studiów magisterskich kulturoznawstwo USA na Uniwersytecie Warszawskim oraz Studiów Podyplomowych z Kadr i Płac. Ukończyła kurs w Stowarzyszeniu Księgowych w Polsce i uzyskała kwalifikacje zawodowe jako 'Specjalista ds. Kadr i Płac'. Świadczy usługi kadrowe dla dużego, międzynarodowego przedsiębiorstwa.
