Wielu podatników wciąż nie zdaje sobie sprawy, że odsunięcie w czasie poboru wyższych zaliczek na PIT, tj. liczonych wg nowych zasad wynikających z tzw. Polskiego Ładu, odbije im się czkawką podczas rocznego rozliczenia podatku. Niektórzy będą musieli sporo dopłacić! Ile? Sprawdzamy na przykładach.
10 marca 2022 r. weszła w życie ustawa z 24.02.2022 r. nowelizująca m,in. zasady poboru zaliczek podatkowych (poprzez dodanie art. 53a), podnosząc do rangi ustawowej mechanizm wprowadzony rozporządzeniem z 7.01.2022 roku. Wprowadzenie tego przepisu w praktyce wymaga od zespołów kadrowo-płacowych podwójnej pracy przy naliczaniu wynagrodzeń pracowników, zleceniobiorców i emerytów, których miesięczne przychody kwalifikowane nie przekraczają 12 800 zł (limit ten jest stosowany odrębnie dla każdego źródła przychodów).
Zrolowani pracownicy działów kadrowo-płacowych
Podwójna praca osób rozliczających listy płac obecnie odbywa się w kilku krokach. Pierwszym jest dwukrotne obliczenie zaliczki na podatek dochodowy – według nowych zasad, które weszły w życie wraz z tzw. Polskim Ładem oraz wg starych zasad, obowiązujących na 31.12.2021 roku. Drugim krokiem jest porównanie która z zaliczek jest mniejsza. Trzecim – pobranie z należności pracownika (lub zleceniobiorcy) tej zaliczki, która okazała się niższa i wpłacenie jej na konto urzędu skarbowego – chyba, że pracownik złożył oświadczenie PIT-2. Wówczas płatnik jest zobowiązany do zmniejszenia zaliczki o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej. Jeśli jednak oświadczenia PIT-2 nie ma w dokumentacji w przypadku danej osoby, pracownicy działu kadr i płac nie muszą „rolować” zaliczek na PIT, co jest mniej korzystne podczas comiesięcznego pobierania wynagrodzeń, ale może zaowocować krzepiącym zwrotem podatku przy rozliczeniu rocznym, zamiast goryczą związaną z ewentualną koniecznością jego dopłaty.
Rolowanie zaliczki na podatek dochodowy
Rolowanie zaliczki polega na tym, że jeśli zaliczka obliczona wg starych zasad (tj. przy kwocie zmniejszającej w wysokości 43,76 zł oraz przy progu podatkowym 85.528 zł) jest niższa od zaliczki wyliczonej na nowych zasadach (tj. odpowiednio przy kwocie zmniejszającej w wysokości 425 zł oraz progu podatkowym 120 000 zł), wówczas powstaje „nadwyżka”, która nie jest pobierana w miesiącu jej obliczenia, tylko dopiero w momencie wystąpienia tzw. „ujemnej różnicy”. Owa „ujemna różnica” (czyli zaliczka obliczona wg zasad z 2022 roku będąca niższą kwotą, niż zaliczka obliczona według zasad z 2021 roku) zostaje pobrana albo w miesiącu powstania ujemnej różnicy – ale tylko do wysokości tej różnicy w danym miesiącu, albo – jeśli taka sytuacja nie wystąpi – rozliczona samodzielnie przez podatnika w zeznaniu rocznym.
Wyrolowani podatnicy?
Nie każdy podatnik ma świadomość, że mechanizm rolowania zaliczek na podatek dochodowy może się odbić czkawką – zwłaszcza w przypadku, gdy nastąpi przeskok do wyższego progu podatkowego. Doskonale obrazuje to przykład dla przychodów w wysokości 12 000 brutto, gdy następuje skokowy wzrost podatku z 800 zł do 2200 zł.
Przykład 1
Pracownik otrzymuje stałe miesięczne wynagrodzenie w wysokości 9000 zł. Do kalkulacji zastosowano podstawowe koszty uzyskania przychodu.
| MIESIĄC | RAZEM BRUTTO | PODATEK ZASAD 2021 | PODATEK WG POLSKIEGO ŁADU | UJEMNA RÓŻNICA | PIT POBRANY | NETTO NA KONTO* | NETTO BEZ ROZPORZĄDZENIA |
| 1 | 9000,00 | 632,00 zł | 695,00 zł | 63,00 zł | 632 | 6435,15 | 6372,15 |
| 2 | 9000,00 | 632,00 zł | 695,00 zł | 63,00 zł | 632 | 6435,15 | 6372,15 |
| 3 | 9000,00 | 632,00 zł | 695,00 zł | 63,00 zł | 632 | 6435,15 | 6372,15 |
| 4 | 9000,00 | 632,00 zł | 695,00 zł | 63,00 zł | 632 | 6435,15 | 6372,15 |
| 5 | 9000,00 | 632,00 zł | 695,00 zł | 63,00 zł | 632 | 6435,15 | 6372,15 |
| 6 | 9000,00 | 632,00 zł | 695,00 zł | 63,00 zł | 632 | 6435,15 | 6372,15 |
| 7 | 9000,00 | 632,00 zł | 695,00 zł | 63,00 zł | 632 | 6435,15 | 6372,15 |
| 8 | 9000,00 | 632,00 zł | 695,00 zł | 63,00 zł | 632 | 6435,15 | 6372,15 |
| 9 | 9000,00 | 632,00 zł | 695,00 zł | 63,00 zł | 632 | 6435,15 | 6372,15 |
| 10 | 9000,00 | 632,00 zł | 695,00 zł | 63,00 zł | 632 | 6435,15 | 6372,15 |
| 11 | 9000,00 | 632,00 zł | 695,00 zł | 63,00 zł | 632 | 6435,15 | 6372,15 |
| 12 | 9000,00 | 1 375,00 zł | 695,00 zł | – 680,00 zł | 1375 | 5692,15 | 6372,15 |
W tym przypadku nasz pracownik w grudniu zapłaci ponad dwukrotnie wyższy podatek, co spowoduje że przed samymi świętami otrzyma przelew wynagrodzenia niższy o 743 zł, a dodatkowo w rozliczeniu rocznym dopłaci do Urzędu Skarbowego 482 zł.
Przykład 2
Pracownik otrzymuje stałe miesięczne wynagrodzenie w wysokości 10.500 zł. Do kalkulacji zastosowano podstawowe koszty uzyskania przychodu. Pracownik nie złożył rezygnacji z zastosowania ulgi dla klasy średniej.
| MIESIĄC | RAZEM BRUTTO | PODATEK wg ZASAD 2021 | PODATEK WG POLSKIEGO ŁADU | UJEMNA RÓŻNICA | PIT POBRANY | NETTO NA KONTO* | NETTO BEZ ROZPORZĄDZENIA |
| 1 | 10500,00 | 752,00 zł | 1 025,00 zł | 273,00 zł | 752 | 7493,01 | 7220,01 |
| 2 | 10500,00 | 752,00 zł | 1 025,00 zł | 273,00 zł | 752 | 7493,01 | 7220,01 |
| 3 | 10500,00 | 752,00 zł | 1 025,00 zł | 273,00 zł | 752 | 7493,01 | 7220,01 |
| 4 | 10500,00 | 752,00 zł | 1 025,00 zł | 273,00 zł | 752 | 7493,01 | 7220,01 |
| 5 | 10500,00 | 752,00 zł | 1 025,00 zł | 273,00 zł | 752 | 7493,01 | 7220,01 |
| 6 | 10500,00 | 752,00 zł | 1 025,00 zł | 273,00 zł | 752 | 7493,01 | 7220,01 |
| 7 | 10500,00 | 752,00 zł | 1 025,00 zł | 273,00 zł | 752 | 7493,01 | 7220,01 |
| 8 | 10500,00 | 752,00 zł | 1 025,00 zł | 273,00 zł | 752 | 7493,01 | 7220,01 |
| 9 | 10500,00 | 752,00 zł | 1 025,00 zł | 273,00 zł | 752 | 7493,01 | 7220,01 |
| 10 | 10500,00 | 1 181,00 zł | 1 025,00 zł | – 156,00 zł | 1181 | 7064,01 | 7220,01 |
| 11 | 10500,00 | 2 117,00 zł | 1 025,00 zł | – 1 092,00 zł | 2117 | 6128,01 | 7220,01 |
| 12 | 10500,00 | 2 117,00 zł | 1 025,00 zł | – 1 092,00 zł | 2117 | 6128,01 | 7220,01 |
W tym przypadku nasz pracownik w październiku zapłaci podatek wyższy o 429 zł, a w listopadzie i grudniu wyższy o 1365 zł niż w miesiącach poprzednich . Dodatkowo w rozliczeniu rocznym dopłaci 590 zł.
Skokowy wzrost podatku z 752 zł do 2117 zł. może stanowić przykrą niespodziankę skutkującą niższym o 1365 zł przelewem na rachunek bankowy pracownika w ostatnich miesiącach roku.
Przykład 3
Pracownik otrzymuje stałe miesięczne wynagrodzenie w wysokości 12.000 zł. Do kalkulacji zastosowano podstawowe koszty uzyskania przychodu. Pracownik nie złożył rezygnacji z zastosowania ulgi dla klasy średniej.
| MIESIĄC | RAZEM BRUTTO | PODATEK wg ZASAD 2021 | PODATEK WG POLSKIEGO ŁADU | UJEMNA RÓŻNICA | PIT POBRANY | NETTO NA KONTO* | NETTO BEZ ROZPORZĄDZENIA |
| 1 | 12000,00 | 872,00 zł | 1 293,00 zł | 421,00 zł | 872 | 8550,87 | 8129,87 |
| 2 | 12000,00 | 872,00 zł | 1 293,00 zł | 421,00 zł | 872 | 8550,87 | 8129,87 |
| 3 | 12000,00 | 872,00 zł | 1 293,00 zł | 421,00 zł | 872 | 8550,87 | 8129,87 |
| 4 | 12000,00 | 872,00 zł | 1 293,00 zł | 421,00 zł | 872 | 8550,87 | 8129,87 |
| 5 | 12000,00 | 872,00 zł | 1 293,00 zł | 421,00 zł | 872 | 8550,87 | 8129,87 |
| 6 | 12000,00 | 872,00 zł | 1 293,00 zł | 421,00 zł | 872 | 8550,87 | 8129,87 |
| 7 | 12000,00 | 872,00 zł | 1 293,00 zł | 421,00 zł | 872 | 8550,87 | 8129,87 |
| 8 | 12000,00 | 872,00 zł | 1 293,00 zł | 421,00 zł | 872 | 8550,87 | 8129,87 |
| 9 | 12000,00 | 1 728,00 zł | 1 293,00 zł | – 435,00 zł | 1728 | 7694,87 | 8129,87 |
| 10 | 12000,00 | 2 431,00 zł | 1 293,00 zł | – 1 138,00 zł | 2431 | 6991,87 | 8129,87 |
| 11 | 12000,00 | 2 431,00 zł | 1 293,00 zł | – 1 138,00 zł | 2431 | 6991,87 | 8129,87 |
| 12 | 12000,00 | 2 431,00 zł | 1 482,00 zł | – 949,00 zł | 2431 | 6991,87 | 7940,87 |
W tym przypadku nasz pracownik we wrześniu zapłaci podatek wyższy o 856 zł, a w październiku, listopadzie i grudniu wyższy o 1559 zł niż w miesiącach poprzednich . Dodatkowo w rozliczeniu rocznym dopłaciłby 586 zł.
Skokowy wzrost podatku z 872 zł do 2431 zł. może sprawić przykrą niespodziankę, której pracownik mógłby uniknąć rezygnując z zastosowanie przesuniętego terminu poboru zaliczki. Wówczas prawie przez cały rok otrzymywałby co prawda niższe o 421 zł wynagrodzenie netto, ale nie doznałby drastycznego spadku wynagrodzenia netto w ostatnich miesiącach roku.
Mądry Polak po szkodzie?
Powyższe przykłady pokazują, jak ważne jest staranne przeanalizowanie własnej sytuacji i świadome podjęcie decyzji o ewentualnym „rolowaniu” zaliczki na pdof w trakcie roku. Nie ma bowiem nic gorszego, jak przykra niespodzianka skutkująca dużo niższym przelewem na konto pod koniec roku, czyli tuż przed świętami.
Potrzebujesz wsparcia w zakresie rozliczeń kadrowo-płacowych? Sprawdź >> outsourcing kadrowo-płacowy Grant Thornton <<
współpraca: Honorata Zakrzewska-Krzyś
Monika Smulewicz
Dyrektor Zarządzająca outsourcingiem rachunkowości, kadr i płac w Grant Thornton. Odpowiada za kształtowanie oferty, procedur oraz standardów świadczenia usług outsourcingowych. Podejmuje kluczowe decyzje w zakresie rozwoju biznesu oraz działań komunikacyjno-marketingowych. Związana jest z firmą od 2007 roku. Menedżer, z kilkunastoletnim doświadczeniem zawodowym na stanowiskach specjalistycznych i menedżerskich. Na bieżąco czuwa nad realizacją kilkuset kontraktów outsourcingowych, efektywnie kontrolując i zarządzając pracą kilkudziesięciu zespołów projektowych. Monika Smulewicz jest ekspertem w dziedzinie kadrowo-płacowej, z bogatym doświadczeniem szkoleniowym, doradczym i zamiłowaniem trenerskim. Wykładowca liczących się uczelni wyższych. Ceniona prelegentka konferencji i kongresów. Autorka specjalistycznych publikacji, aktywnie współpracująca z branżowymi mediami. Jej misją zawodową jest „dzielenie się wiedzą specjalistyczną w celu podniesienia jakości usług świadczonych przez przedsiębiorstwa na rzecz pracowników.”
