Pracodawcy muszą się przygotować na kolejne negatywne zmiany w prawie, skutkujące potencjalnie wyższymi kosztami pracy – wszystko za sprawą planowanych modyfikacji zasad ustalania stażu pracy. Projekt nowych regulacji trafił właśnie do konsultacji międzyresortowych.
Planowana nowelizacja Kodeksu pracy (opublikowany wczoraj w RCL projekt) ma wprowadzić rewolucyjne zmiany dotyczące ustalania stażu pracy – mają być do niego wliczane różne formy aktywności zawodowej, które dotychczas nie były uwzględniane, m.in. umowy cywilnoprawne, prowadzanie działalności gospodarczej czy praca za granicą. Projektowane zmiany mają obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku.
Na początku stycznia informowaliśmy o możliwych zmianach w zasadach ustalaniu stażu pracy i powodach prac nad nowelizacją przepisów (>> Czy do stażu pracy będzie wliczana JDG i umowy cywilnoprawne? <<). Konsultowany obecnie projekt regulacji zakłada, że zmiany obejmą zarówno zakładowy, jak i ogólny staż pracy – co wpłynie na cały szereg uprawnień pracowniczych wynikających ze stosunku pracy. W przypadku zakładowego stażu pracy:
- zmienią się np. zasady ustalania długości okresu wypowiedzenia umowy o pracę, zarówno na czas określony, jak i nieokreślony;
- wysokość odprawy z tytułu rozwiązania umowy o pracę oraz odprawy pośmiertnej również będzie zależała od rozszerzonego zakresu form zarobkowania, wliczanych do stażu pracy.
Jeśli chodzi o ogólny staż pracy:
- pracownicy będą przede wszystkim szybciej nabywali uprawnień do dłuższego urlopu wypoczynkowego, ale także np. wychowawczego.
Które okresy zarobkowania będą wliczane do stażu pracy?
Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy przewiduje, że do okresu zatrudnienia będą wliczane różne formy aktywności zawodowej, na czele z:
- pracą na podstawie umowy zlecenia, umowy o świadczenie usług, umowy agencyjnej oraz członkostwa w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych i spółdzielniach kółek rolniczych, o ile była opłacana składka emerytalna i rentowa;
- prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej i współpracy z osobami prowadzącymi taką działalność, pod warunkiem opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe;
- udokumentowanym, przebytym za granicą okresem działalności zarobkowej innej niż zatrudnienie.
To nie wszystko – zgodnie z projektem, do stażu pracy będą zaliczane również takie okresy, jak np.:
- praca w indywidualnym gospodarstwie rolnym lub prowadzenie takiego gospodarstwa;
- pobieranie stypendium sportowego przez stypendystę sportowego, a także okres kształcenia się w Krajowej Szkole Administracji Publicznej oraz szkole doktorskiej;
- odbywanie czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego i służby zastępczej;
- służba w Straży Marszałkowskiej oraz Służbie Celno-Skarbowej (poza obecnie uwzględnianymi formacjami: policją, UOP, BOR, ABW, CBA, Agencją Wywiadu, Służbami Kontrwywiadu i Wywiadu Wojskowego, Służbą Ochrony Państwa, Służbą Więzienną, Strażą Graniczną, Państwową Strażą Pożarną);
- pobieranie uposażenia podczas sprawowania mandatu posła, senatora lub posła do Parlamentu Europejskiego;
- pobieranie zasiłku i stypendium przez bezrobotnego;
- wykonywanie odpłatnej pracy przez skazanego (w czasie odbywania kary pozbawienia wolności) lub osobę tymczasowo aresztowaną.
Sprawdź szczegółowe informacje na temat tego >> jak ZUS będzie potwierdzał okresy zatrudnienia do celów weryfikacji stażu pracy! <<
Jakie skutki dla przedsiębiorców będą miały zmiany w ustalaniu stażu pracy?
Eksperci przewidują, że nowe przepisy mogą znacząco zwiększyć koszty pracy, ponieważ pracodawcy będą musieli uwzględniać dłuższe okresy stażu przy wypłacie odpraw, a także – w przypadku sektora publicznego – dodatków stażowych czy nagród jubileuszowych. Zmiany te wpłyną również na okresy wypowiedzenia umów oraz szybsze nabywanie prawa do dłuższego urlopu wypoczynkowego, co może skutkować większą absencją w zakładach pracy i dodatkowymi kosztami związanymi z koniecznością uzupełnienia tych niedoborów.
Z punktu widzenia pracowników nowelizacja przyniesie szereg korzyści w postaci szybszego dostępu do ważnych uprawnień pracowniczych, niezależnie od formy wcześniej wykonywanej pracy. Umożliwi również wcześniejsze ubieganie się o stanowiska, na których wymagany jest określony staż pracy.
Skutki finansowe dla firm i obywateli
W ocenie skutków regulacji zapisano, że wydatki dla sektora finansów publicznych na przestrzeni 10 lat mogą wynieść 27 256,4 mln zł, a dla przedsiębiorstw prywatnych – 6 906,6 mln zł, z czego 80% nakładów mają ponieść duże firmy (sektor MŚP będzie musiał wyłożyć 1 381,3 mln zł w związku z planowanymi zmianami).
Poznaj >> Przykłady wyliczeń stażu pracy według nowych zasad <<!
Zasady wejścia w życie nowych reguł ustalania stażu pracy
Omawiana nowelizacja Kodeksu pracy ma wejść w życie od 1 stycznia 2026 r. Uprawnienia pracownicze wynikające z wliczenia okresów, o których mowa powyżej, mają przysługiwać od daty jej obowiązywania. W przypadku naborów na wolne stanowiska wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie nowelizacji, okresy pracy kandydatów sprzed 1 stycznia 2026 r. będą honorowane na obecnie obowiązujących zasadach.
Potrzebujesz wsparcia w zakresie kadrowo-płacowym? >> Skorzystaj z outsourcingu kadrowo-płacowego Grant Thornton <<
Honorata Zakrzewska-Krzyś
Główny specjalista ds. content marketingu i publikacji międzynarodowych w Grant Thornton. Prasowy dziennikarz ekonomiczny z kilkunastoletnim doświadczeniem zawodowym, samodzielna księgowa. Wieloletni współpracownik Grupy Wydawniczej Infor oraz Wydawnictwa Wiedza i Praktyka. Pisała m.in. dla Dziennika Gazety Prawnej czy Wydawcy Harvard Business Review Polska. Laureatka wyróżnienia prasowego „Pióro Odpowiedzialności” przyznawanego przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
