Powódź, jako klęska żywiołowa, wymusza na pracodawcach podejmowanie szybkich decyzji, które mają na celu przede wszystkim ochronę zdrowia i życia pracowników, a także zabezpieczenie mienia. Poniżej najważniejsze informacje odnośnie narzędzi i rozwiązań, z jakich w tym trudnym czasie mogą skorzystać pracodawcy.
Zgodnie z przepisami prawa pracy na pracodawcach ciąży kluczowy obowiązek, jakim jest zapewnienie zatrudnionym osobom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Siła wyższa, jaką jest powódź, może wpływać wielorako na funkcjonowanie zakładu pracy i wymagać zastosowania nadzwyczajnych środków. Poza standardowymi obowiązkami, takimi jak ocena ryzyka i monitorowanie warunków pracy, pracodawca powinien być gotowy na wdrożenie dodatkowych rozwiązań, które mogą ulżyć jego załodze. Prawo pracy przewiduje szereg rozwiązań, które mają na celu wsparcie pracodawców i pracowników w obliczu między innych takich kryzysowych sytuacji, z jakimi obecnie mierzą się mieszkańcy południowo-zachodniej Polski. Jakie to rozwiązania?
Przestój i wynagrodzenie postojowe w obliczu powodzi
W obliczu takiej klęski żywiołowej, jak powódź, jednym z podstawowych narzędzi, jakimi pracodawcy mogą wesprzeć swoich pracowników, jest jest wypłata wynagrodzenia postojowego, wynikającego z art. 81 Kodeksu pracy. Przestój przewidziany we wspomnianym art. 81 k.p., polega na niemożności wykonywania pracy przez gotowego do jej świadczenia pracownika, z powodu niezawinionej przeszkody leżącej po stronie pracodawcy – w tym siły wyższej. Wynagrodzenie to jest wypłacane ze środków pracodawcy. Jeśli przedsiębiorca, wskutek powodzi, przejściowo zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej lub istotnie ograniczył jej prowadzenie i nie ma środków na takie wypłaty, może ubiegać się o nieoprocentowaną pożyczkę z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy przeciwpowodziowej.
Elastyczne planowanie pracy w czasie walki z powodzią
Możliwe jest także wprowadzenie elastycznego planowania pracy, które stanowi formę wsparcia w trudnym okresie. Pracodawca może zdecydować o elastycznych godzinach pracy, aby ułatwić realizację obowiązków służbowych. Dodatkowo, pracownikom można powierzyć inne zadania niż te wynikające z umowy, na przykład związane z usuwaniem skutków powodzi. W przypadku prowadzenia działalności na obszarze objętym stanem klęski żywiołowej, możliwe jest oddelegowanie pracowników do pomocy w akcjach ratowniczych lub zapobieganiu skutkom klęski żywiołowej, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. Pracownik w takim przypadku zachowuje prawo do wynagrodzenia, wyliczanego tak jak za urlop wypoczynkowy. Natomiast, jeśli pracownik jest członkiem ochotniczej straży pożarnej, pracodawca musi zwolnić go na czas niezbędny do udziału w akcjach ratunkowych oraz późniejszego wypoczynku. Choć zwolnienie to jest niepłatne, warto rozważyć jego rozliczenie jako płatną nieobecność usprawiedliwioną, jeśli tylko pozwalają na to zasoby pracodawcy.
Jakie obowiązki mają pracodawcy zatrudniający żołnierzy WOT i strażaków ochotników? Sprawdź w artykule ekspertów Grant Thornton >> Powódź a prawo pracy – co może pracodawca i pracownik? <<
Inne rozwiązania pomocowe dla pracowników i pracodawców z terenów powodziowych
Pracodawcy zmagający się ze skutkami powodzi, chcący zadbać o swoich pracowników i ułatwić im funkcjonowanie w obliczu klęski żywiołowej, zmogą skorzystać również z wielu innych rozwiązań, do których zaliczają się m.in.:
- urlop humanitarny,
- udzielenie zapomogi z ZFŚS, funduszu socjalnego, funduszy związków zawodowych czy z innych źródeł,
- praca zdalna i inne.
Aby dowiedzieć się więcej na temat dostępnych rozwiązań dla pracodawców w przypadku powodzi, a także uprawnień pracowników, zachęcamy do przeczytania pełnego artykułu na stronie Grant Thornton >> Powódź a prawo pracy <<
Honorata Zakrzewska-Krzyś
Główny specjalista ds. content marketingu i publikacji międzynarodowych w Grant Thornton. Prasowy dziennikarz ekonomiczny z kilkunastoletnim doświadczeniem zawodowym, samodzielna księgowa. Wieloletni współpracownik Grupy Wydawniczej Infor oraz Wydawnictwa Wiedza i Praktyka. Pisała m.in. dla Dziennika Gazety Prawnej czy Wydawcy Harvard Business Review Polska. Laureatka wyróżnienia prasowego „Pióro Odpowiedzialności” przyznawanego przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
