Przepisy o ochronie sygnalistów trafiły wreszcie do Dziennika Ustaw. Którzy przedsiębiorcy, do kiedy i z jakich obowiązków muszą się wywiązać w związku z ogłoszonymi właśnie regulacje?
24 czerwca 2024 r. ustawa o ochronie sygnalistów została opublikowana w Dzienniku Ustaw pod poz. 928 (>> link <<). Dokument ten ma na celu wdrożenie Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii, która została opublikowana 26 listopada 2019 r., określając minimalne wymogi i standardy whistleblowingowe oraz dotyczące ochrony sygnalistów. Termin jej implementacji w Polsce upłynął 17 grudnia 2021 roku.
Szczegółowe informacje na temat ustawy o ochronie sygnalistów i jej kluczowych założeń przygotowała Kancelaria Prawa Pracy Grant Thornton >> TUTAJ <<.
Sygnalista, czyli kto?
Sygnalista to osoba zgłaszająca naruszenia obowiązujących regulacji w kontekście związanym z pracą – niezależnie od podstawy i formy świadczenia pracy czy pełnienia służby; ponadto sygnalistą może być wykonawca, podwykonawca, dostawca, stażysta etc. Taka osoba, ze względu na ryzyko odwetu czy represji, podlega ochronie prawnej. Jej dane muszą zostać zachowane w tajemnicy. Sygnalista ma możliwość ubiegania się o zadośćuczynienie lub odszkodowanie w przypadku działań odwetowych.
Więcej na temat tego kim jest sygnalista oraz sposobów ochrony sygnalistów przed odwetem pisaliśmy >> TUTAJ <<.
Jakie naruszenia mogą podlegać zgłoszeniom sygnalistów?
Naruszenia zgłaszane przez sygnalistów mogą dotyczyć: korupcji, zamówień publicznych, usług, produktów i rynków finansowych, przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa produktów i ich zgodności z wymaganiami, bezpieczeństwa transportu, ochrony środowiska, ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego, bezpieczeństwa żywności i pasz, zdrowia i dobrostanu zwierząt, zdrowia publicznego, ochrony konsumentów, ochrony prywatności i danych osobowych, bezpieczeństwa sieci i systemów teleinformatycznych oraz wolności i praw człowieka i obywatela.
Co ważne, po zmianach wprowadzonych przez Senat z listy obszarów zostało usunięte prawo pracy.
Ile czasu na dostosowanie się do ustawy o sygnalistach mają przedsiębiorcy i co powinni zrobić?
Pracodawcy zatrudniający powyżej 50 osób (wg stanu na 1 stycznia lub 1 lipca danego roku) będą zobowiązani – w terminie do 24 września 2024 r. – do realizacji następujących zadań:
- opracowania, skonsultowania z zakładowymi organizacjami związkowymi lub przedstawicielami pracowników (jeśli u pracodawcy nie działają zakładowe organizacje związkowe) oraz do wdrożenia procedur zgłoszeń wewnętrznych (zgodnie z wymogami ww. ustawy), określających m.in. sposób zgłaszania nieprawidłowości,
- utworzenia wymaganych kanałów zgłoszeniowych,
- wdrożenia procedur służących do przyjmowania i obsługi zgłoszeń sygnalistów,
- podejmowania stosownych działań następczych w związku ze zgłoszeniami ze strony sygnalistów, mających pomóc w eliminacji niepokojących zdarzeń.
Ustawa o ochronie sygnalistów – w zakresie obowiązku ustanowienia wewnętrznych kanałów zgłoszeń, ochrony sygnalistów oraz przepisów karnych – wejdzie w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia przepisów, natomiast w zakresie zgłoszeń zewnętrznych (tj. dla RPO i organów publicznych) – po upływie 6 miesięcy.
Potrzebujesz wsparcia ekspertów w zakresie prawa pracy? Skontaktuj się z >> Kancelarią Prawa Pracy Grant Thornton <<
Honorata Zakrzewska-Krzyś
Główny specjalista ds. content marketingu i publikacji międzynarodowych w Grant Thornton. Prasowy dziennikarz ekonomiczny z kilkunastoletnim doświadczeniem zawodowym, samodzielna księgowa. Wieloletni współpracownik Grupy Wydawniczej Infor oraz Wydawnictwa Wiedza i Praktyka. Pisała m.in. dla Dziennika Gazety Prawnej czy Wydawcy Harvard Business Review Polska. Laureatka wyróżnienia prasowego „Pióro Odpowiedzialności” przyznawanego przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
