Zaświadczenia o zarobkach - omówienie problemu

Poświadczenie otrzymywanego przez pracownika wynagrodzenia to częsty dokument wypełniany przez działy kadr. Mniej lub bardziej skomplikowany, za dłuższy lub krótszy okres, wewnątrz firmowy lub na konkretnych drukach (np. bankowych lub instytucji takich jak: MOPS lub Urząd Pracy). Możliwości wypełniania jest wiele, a co za tym idzie – również pytań i problemów związanych ze spełnieniem tego obowiązku. Jakie najczęstsze problemy spotykają osobę, która wypełnia zaświadczenia o wynagrodzeniu i zatrudnieniu?

Dane zawarte w zaświadczeniu

Zacznijmy od określenia, jakie dane powinno zawierać zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach:

Dane identyfikacyjne:

– nazwisko, imię;
– pesel lub datę urodzenia;
– nr dowodu osobistego;
– adres zamieszkania.

Informacje o zatrudnieniu:
– datę zatrudnienia;
– formę umowy oraz długość jej trwania;
– stanowisko;
– etat.

Informacje o zarobkach:
– średnia zarobków z badanego okresu (3-6-12 miesięcy);
– podział na składniki stałe;
– zmienne, kwoty brutto i netto;
– lista potrąceń z wypłaty – ze szczególnym uwzględnieniem zajęć komorniczych

Banki również często proszą o wskazanie, czy pracownik znajduje się w okresie wypowiedzenia, czy przebywa na długotrwałym zwolnieniu lekarskim oraz czy jest pracownikiem sezonowym. Często wymagana jest też informacja, czy pracodawca znajduje się w okresie likwidacji, upadłości lub czy jest w stanie postępowania ugodowego.

Obowiązek pracodawcy nieuregulowany w przepisach prawa pracy

Pracodawca nie ma nałożonego przepisami obowiązku wystawienia zaświadczeń o zarobkach. Wynika to z ogólnych obowiązków pracodawcy wymienionych w Kodeksie Pracy, takich jak wpływanie na kształtowanie w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego, szanowanie godności i innych dóbr osobistych pracownika. Dlatego, nawet jeśli pracownik prosi o wystawienie zaświadczeń na kilku różnych drukach, pracodawca, kierując się dobrem pracownika, powinien je wypełnić. Odmowa wystawienia dokumentu może zostać potraktowana jako działanie na szkodę pracownika.

Wystawiając zaświadczenie należy kierować się wytycznymi instytucji, która go wymaga

W momencie, gdy pracownik prosi pracodawcę o przygotowanie potwierdzenia otrzymywanych przez niego zarobków na konkretnym wzorze bankowym, pojawia się wiele pytań i wątpliwości. Często banki nie posługują się legendą do użytych w drukach sformułowań. Niektóre zaświadczenia drobnym drukiem precyzują „stałe wynagrodzenie bez premii oraz nagród” lub „nie należy uwzględniać premii o jednorazowym, incydentalnym charakterze”, co z pewnością ułatwia wypełnienie formularza. Taka sytuacja jest jasna dla pracodawcy, który kierując się wytycznymi podmiotu wymagającego zaświadczenia, wpisuje stałe wynagrodzenie pracownika lub średnią z wymaganego okresu. Jednak, gdy nie jest jasno sprecyzowane, co należy uwzględnić w wynagrodzeniu brutto (czy wliczać premie regularne lub uznaniowe, nadgodziny, których wartość co miesiąc jest różna lub w danym miesiącu w ogóle nie występują), należy kierować się zasadą dowolności, jednak co oczywiste, treść zaświadczenia powinna być zgodna z prawdą.

Konsekwencje prawne

Zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach stanowi dla banku niewątpliwie jeden z podstawowych dokumentów, na podstawie których określa się zdolność kredytową kredytobiorcy. Dlatego byłoby warto, aby instytucje pozyskujące informacje o zarobkach zadbały o odpowiednie zapisy na swoich drukach w celu uzyskania jednolitych i spójnych informacji. Należy dodać, iż nierzetelne wypełnienie dokumentu (czyli pominięcie informacji prawdziwych lub zasugerowanie informacji nieprawdziwe) lub też wydanie dokumentu poświadczającego nieprawdę (rozumiane, jako wydanie przez faktycznego pracodawcę, ale podanie w nim informacje nieprawdziwych, takich jak zawyżona kwota wynagrodzenia) pociąga za sobą sankcje karne określone w Kodeksie Karnym.