Nowelizacja Kodeksu pracy zaplanowana na rok 2022 zakłada wprowadzenie nowego uprawnienia do dodatkowego zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej. Ma ono wynosić – w skali roku – 2 dni lub 16 godzin i być odpłatne w 50%.
Nowa regulacja ma zostać zawarta w dodawanym art. 1481 Kodeksu pracy, jako wdrożenie art. 7 dyrektywy 2019/1158. To zgodnie z nią kraje członkowskie powinny do 1 sierpnia 2022 roku wprowadzić niezbędne środki w celu zapewnienia każdemu pracownikowi prawo do czasu wolnego od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika. Już wiadomo, że tego terminu nie uda się dochować. Najnowsze deklaracje płynące z resortu rodziny wskazują na termin bliższy jesieni br., a nawet na styczeń 2023 roku.
Nowe zwolnienie od pracy w wymiarze 2 dni lub 16 godzin z powodu działania siły wyższej
Omawiane zwolnienie – jak wspomnieliśmy powyżej – będzie przysługiwało pracownikom w celu załatwienia pilnych spraw rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, o ile natychmiastowa obecność pracownika okaże się niezbędna. Oto kluczowe założenia związane z projektowanym uprawnieniem:
- w okresie korzystania z tego zwolnienia pracownik zachowa prawo do połowy wynagrodzenia obliczanego jak wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego;
- pracownik będzie decydował w pierwszym złożonym wniosku w danym roku kalendarzowym o sposobie wykorzystania zwolnienia w danym okresie – albo w rozliczeniu godzinowym, albo dziennym;
- pracodawca będzie obowiązany udzielić zwolnienia na wniosek pracownika zgłoszony (w każdej dostępnej formie) najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia, w terminie wskazanym przez pracownika;
- w przypadku pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy, którzy zdecydują się na korzystanie ze zwolnienia od pracy w wymiarze godzinowym, wysokość zwolnienia będzie ustalana proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy (niepełna godzina będzie zaokrąglana w górę do pełnej godziny);
- 16 godzin zwolnienia będzie przysługiwało również pracownikom, których dobowy wymiar czasu pracy jest niższy niż 8 godzin (np. służby medyczne, osoby posiadające orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności); będzie to rozwiązanie analogiczne jak w art. 1542 § 3 Kodeksu pracy, dotyczącym zasad udzielania urlopu wypoczynkowego;
- wobec pracowników korzystających ze zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej zastosowanie będzie miał przepis art. 1864 Kodeksu pracy dotyczący obowiązku dopuszczenia pracownika do pracy po urlopach związanych z urodzeniem dziecka.
Siła wyższa już dziś może usprawiedliwić nieobecność w pracy
Ustawodawca przypomina, że choć w prawie pracy nie funkcjonuje zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej, to nie ma przeszkód prawnych, aby pracodawca usprawiedliwił pracownikowi nieobecność w pracy spowodowaną działaniem siły wyższej oraz uznał ją za płatną – lub nie – zależnie od własnego uznania (owo zwolnienie od pracy może zostać udzielone także na część dnia pracy).
Powyższa możliwość wynika z § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1632). Jak czytamy w uzasadnieniu do procedowanej nowelizacji Kp, zgodnie z tymi przepisami „przyczynami usprawiedliwiającymi nieobecność pracownika w pracy są zdarzenia i okoliczności określone przepisami prawa pracy, które uniemożliwiają stawienie się pracownika do pracy i jej świadczenie, a także inne przypadki niemożności wykonywania pracy wskazane przez pracownika i uznane przez pracodawcę za usprawiedliwiające nieobecność w pracy”.
Potrzebujesz wsparcia w zakresie rozliczeń kadrowo-płacowych? Sprawdź >> outsourcing kadrowo-płacowy Grant Thornton <<
autorzy: Katarzyna Zadykowicz, Honorata Zakrzewska-Krzyś
Chcesz wiedzieć wszystko o zmianach w Kodeksie pracy zaplanowanych na bieżący rok? Większość z nich powinna wejść w życie od 1 sierpnia 2022 (te wynikające z dyrektywy o przejrzystych i przewidywalnych warunkach pracy w Unii Europejskiej – nr 2019/1152) lub 2 sierpnia 2022 (te wynikające z dyrektywy work-life balance – nr 2019/1158). Zważywszy jednak na bieżący postęp prac, terminy te nie zostaną dochowane. Dodatkowo ustawodawca na rok 2022 zaplanował także nowelizację Kodeksu pracy w zakresie pracy zdalnej oraz kontroli trzeźwości pracowników. Zapoznaj się z naszym cyklem publikacji na temat zmian w Kodeksie pracy 2022. W jego ramach ukażą/ukazały się:
- Umowa o pracę na okres próbny – ważne zmiany od 1 sierpnia!
- Od 1 sierpnia pracodawcy powinni uzasadniać wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony?
- Ochrona przed niekorzystnym traktowaniem w zatrudnieniu w związku z korzystaniem z uprawnień pracowniczych
- Niebawem zmiany w zakazie konkurencji! Czy od 1 sierpnia pracownicy zyskają prawo do równoległego zatrudnienia?
- Dodatkowe obowiązki informacyjne pracodawców po nowelizacji Kodeksu pracy
- Nowe prawo pracowników: będą mogli wnioskować o bezpieczniejsze warunki pracy
- Przerwy w pracy po zmianach w Kodeksie pracy z 2022 roku
- Wkrótce nowe zwolnienie od pracy: z powodu działania siły wyższej
- Niebawem szersze uprawnienia rodziców dzieci do lat 8
- Od 2023 roku wydłużenie urlopu rodzicielskiego i szersza ochrona przed zwolnieniem?
- Ile wyniosą zasiłki na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim po oczekiwanej nowelizacji Kodeksu pracy?
- Urlop ojcowski 2022 a 2023 – jakie są planowane zmiany?
- Zmiany w zasadach udzielania i korzystania z urlopu wychowawczego
- Urlop opiekuńczy wg nowych zasad po nowelizacji Kodeksu pracy
- Zmiany w katalogu wykroczeń przeciw prawom pracownika wskutek nowelizacji Kodeksu pracy
- Kontrola trzeźwości pracowników – planowane zmiany w Kodeksie pracy
- Praca zdalna – planowane zmiany w Kodeksie pracy
Katarzyna Zadykowicz
Specjalista ds. kadr w Departamencie Outsourcingu. Od 2018 r. związana z Grant Thornton. Absolwentka Uniwersytetu w Białymstoku oraz studiów podyplomowych z zakresu kadr i płac. Ukończyła kurs specjalisty do spraw kadr i płac oraz kurs I i II stopnia z zakresu księgowości w Stowarzyszeniu Księgowych w Polsce. Świadczy usługi kadrowe dla dużego przedsiębiorstwa.
