Urlop ojcowski będzie trzeba wykorzystać do ukończenia przez dziecko 12-go miesiąca życia, a nie 24-go. Co jeszcze warto wiedzieć o urlopie ojcowskim i jak go odróżnić od „tacierzyńskiego”?
Unijna dyrektywa work-life balance (nr 2019/1158), czekająca na wdrożenie do polskich przepisów (które jest spodziewane na początku 2023 roku), zaowocuje całym szeregiem zmian – zwłaszcza dla świeżo upieczonych rodziców. Jednym z obszarów tych zmian będzie skrócenie okresu umożliwiającego skorzystanie z urlopu ojcowskiego. Długość samego urlopu pozostanie niezmieniona.
Urlop ojcowski 2023 a 2022
Zgodnie z aktualnie obowiązującymi regulacjami Kodeksu pracy, ojciec dziecka ma możliwość skorzystania z urlopu ojcowskiego w wymiarze 2 tygodni (tj. 14 następujących po sobie dni wraz z sobotami, niedzielami i świętami) – do ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia. Zgodnie z projektowanymi przepisami, narzuconymi przez unijne regulacje, po wejściu w życie najnowszych rozwiązań czas ten ulegnie skróceniu do 12 miesiąca życia dziecka (czyli wrócimy do regulacji sprzed 2018 roku). Dyrektywa wiążę bowiem prawo do urlopu ojcowskiego z narodzinami dziecka i ma spowodować wzrost zaangażowania w opiekę nad niemowlęciem przez ojców oraz przyczynić się do bardziej sprawiedliwego podziału obowiązków między rodzicami.
Tak jak dotąd, urlop ojcowski będzie udzielany na wniosek pracownika, który należy złożyć najpóźniej 7 dni przed rozpoczęciem tego urlopu. Pozostanie także możliwość podzielenia urlopu ojcowskiego na 2 części, po 7 dni każda. Niezależnie od tego, czy świeżo upieczony tata zostanie rodzicem jednej pociechy przy jednym porodzie, dwojaczków czy trojaczków, wymiar jego urlopu ojcowskiego pozostanie bez zmian. Wynagrodzenie za okres urlopu ojcowskiego przysługuje w pełnym, 100% wymiarze. Zasiłek ten jest w całości wypłacany w ramach ubezpieczenia chorobowego, tj. finansowany przez ZUS.
Zasadniczo zasady udzielania urlopu ojcowskiego reguluje art. 182 Kodeksu pracy. Prawo do niego przysługuje wyłącznie pracownikom zatrudnionym na umowie o pracę, niezależnie od wymiaru czasu zatrudnienia (np. połowy etatu). Może z niego skorzystać każdy etatowiec czynnie uczestniczący w wychowywaniu dziecka – nawet mimo rozwodu z jego matką. Urlop ten nie przysługuje tylko wtedy, gdy ojciec został pozbawiony praw rodzicielskich, nie utrzymuje kontaktu z dzieckiem kontaktu lub nie ma do takiego kontaktu prawa.
Potrzebujesz wsparcia w zakresie rozliczeń kadrowo-płacowych? Sprawdź >> outsourcing kadrowo-płacowy Grant Thornton <<
Urlopu ojcowskiego nie mylić z „tacierzyńskim”
Urlop ojcowski i urlop „tacierzyński”, to nie to samo. Urlop ojcowski, o którym mowa w niniejszej publikacji, trwa 2 tygodnie i jest wyłącznym oraz samodzielnym prawem ojca niezależnym od uprawnień matki dziecka. Urlop „tacierzyński” z kolei stanowi część urlopu rodzicielskiego, z którego ojciec dziecka może skorzystać tylko wtedy, gdy matka dziecka – o ile posiada uprawnienia do urlopu macierzyńskiego (tj. pracuje i dzięki temu jest ubezpieczona) – zrezygnuje z części swojego urlopu macierzyńskiego na rzecz ojca dziecka.
Urlop „tacierzyński” przysługuje wyłącznie ubezpieczonym ojcom w związku z urodzeniem się ich dziecka lub przysposobieniem dziecka na wychowanie (np. w przypadku adopcji). Co ważne, uprawnienie do urlopu „tacierzyńskiego” – inaczej, niż w przypadku ojcowskiego – mają nie tylko etatowcy (osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę), ale także zleceniobiorcy oraz osoby prowadzące działalność gospodarczą.
Jako, że matka dziecka musi wykorzystać co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego po porodzie (wyjątek stanowi jej hospitalizacja – wówczas okres ten skraca się do 8 tygodni), czas trwania urlopu „tacierzyńskiego” (z wyjątkiem wspomnianej hospitalizacji lub śmierci matki, kiedy to ojciec przejmuje po matce pozostały urlop macierzyński) może wynieść maksymalnie:
- 6 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
- 17 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
- 19 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
- 21 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
- 23 tygodnie – w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.
Jeśli matka dziecka postanowi wykorzystać urlop macierzyński w 100%, wówczas ojciec dziecka nie ma możliwości skorzystania z urlopu „tacierzyńskiego”.
Chcesz wiedzieć wszystko o zmianach w Kodeksie pracy zaplanowanych na bieżący rok? Większość z nich powinna wejść w życie od 1 sierpnia 2022 (te wynikające z dyrektywy o przejrzystych i przewidywalnych warunkach pracy w Unii Europejskiej – nr 2019/1152) lub 2 sierpnia 2022 (te wynikające z dyrektywy work-life balance – nr 2019/1158). Zważywszy jednak na bieżący postęp prac, terminy te nie zostaną dochowane. Dodatkowo ustawodawca na rok 2022 zaplanował także nowelizację Kodeksu pracy w zakresie pracy zdalnej oraz kontroli trzeźwości pracowników. Zapoznaj się z naszym cyklem publikacji na temat zmian w Kodeksie pracy 2022. W jego ramach ukażą/ukazały się:
- Umowa o pracę na okres próbny – ważne zmiany od 1 sierpnia!
- Od 1 sierpnia pracodawcy powinni uzasadniać wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony?
- Ochrona przed niekorzystnym traktowaniem w zatrudnieniu w związku z korzystaniem z uprawnień pracowniczych
- Niebawem zmiany w zakazie konkurencji! Czy od 1 sierpnia pracownicy zyskają prawo do równoległego zatrudnienia?
- Dodatkowe obowiązki informacyjne pracodawców po nowelizacji Kodeksu pracy
- Nowe prawo pracowników: będą mogli wnioskować o bezpieczniejsze warunki pracy
- Przerwy w pracy po zmianach w Kodeksie pracy z 2022 roku
- Wkrótce nowe zwolnienie od pracy: z powodu działania siły wyższej
- Niebawem szersze uprawnienia rodziców dzieci do lat 8
- Od 2023 roku wydłużenie urlopu rodzicielskiego i szersza ochrona przed zwolnieniem?
- Ile wyniosą zasiłki na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim po oczekiwanej nowelizacji Kodeksu pracy?
- Urlop ojcowski 2022 a 2023 – jakie są planowane zmiany?
- Zmiany w zasadach udzielania i korzystania z urlopu wychowawczego
- Urlop opiekuńczy wg nowych zasad po nowelizacji Kodeksu pracy
- Zmiany w katalogu wykroczeń przeciw prawom pracownika wskutek nowelizacji Kodeksu pracy
- Kontrola trzeźwości pracowników – planowane zmiany w Kodeksie pracy
- Praca zdalna – planowane zmiany w Kodeksie pracy
Honorata Zakrzewska-Krzyś
Starszy specjalista ds. content marketingu w Grant Thornton. Prasowy dziennikarz ekonomiczny z kilkunastoletnim doświadczeniem zawodowym, samodzielna księgowa. Wieloletni współpracownik Grupy Wydawniczej Infor oraz Wydawnictwa Wiedza i Praktyka. Pisała m.in. dla Dziennika Gazety Prawnej czy Wydawcy Harvard Business Review Polska. Laureatka wyróżnienia prasowego „Pióro Odpowiedzialności” przyznawanego przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
