Dzięki unijnej „dyrektywie rodzicielskiej” sytuacja rodziców małych dzieci ma być lepsza. Co się zmieni w zakresie długości urlopu rodzicielskiego i ochrony przed zwolnieniem?
AKTUALIZACJA: 5 październik 2022
Wskutek oczekiwanej nowelizacji Kodeksu pracy – mającej początkowo nastąpić w sierpniu br., a spodziewanej na początku 2023 roku – długość urlopu rodzicielskiego ma zostać zwiększona z 32 do 41 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka lub z 34 do 43 tygodni – w przypadku porodu mnogiego. Zwiększony wymiar urlopu rodzicielskiego będzie przysługiwał obojgu rodzicom dziecka łącznie (tak jak do tej pory), jednakże dodatkowe 9 tygodni będzie „nieprzenoszalne” na drugiego rodzica. Co to oznacza w praktyce? Tyle, że jeden z rodziców nie będzie mógł wykorzystać samodzielnie całego wymiaru urlopu rodzicielskiego, ponieważ każdemu z rodziców będzie przysługiwało indywidualne prawo do 9 tygodni tego urlopu, który niewykorzystany – przepadnie. Tak jak obecnie, z urlopu rodzicielskiego będą mogli jednocześnie korzystać oboje rodzice (oczywiście w powyższym wymiarze i z wspomnianym zastrzeżeniem). Kolejną nowością będzie możliwość podzielenia urlopu na części – zamiast czterech, rodzice będą mieli do dyspozycji pięć części – jednak do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6 rok życia.
Urlop rodzicielski przy ciężkim upośledzeniu dziecka lub nieuleczalnej chorobie
Dzięki planowanym zmianom, rodzice dziecka posiadającego zaświadczenie o ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniu lub o nieuleczalnej chorobie zagrażającej życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu (o których mowa w art. 4 ust. 3 ustawy z 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”), zyskają prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 65 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka przy jednym porodzie lub do 67 tygodni w przypadku ciąży mnogiej.
Potrzebujesz wsparcia w zakresie rozliczeń kadrowo-płacowych? Sprawdź >> outsourcing kadrowo-płacowy Grant Thornton <<
Zmiany w urlopach rodzicielskich dla rodziców adopcyjnych
Dla rodziców adopcyjnych także zmieni się sporo. Analogicznie jak w przypadku rodziców biologicznych zostanie wydłużony wymiar urlopu rodzicielskiego (o czym można przeczytać w zapowiedzi 50. posiedzenia Senatu „Pracownikowi, który przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia, przysługiwać będzie urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego, ojcowskiego i rodzicielskiego.”). Adopcyjni rodzice, tak jak dotąd, będą mieli prawo do urlopu rodzicielskiego po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego (lub zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego), jednak w zwiększonym wymiarze. Jakim? Odpowiednio do 41 tygodni – w przypadku przyjęcia jednego dziecka, do 42 tygodni – w przypadku jednoczesnego przyjęcia co najmniej dwojga dzieci lub do 38 tygodni – w przypadku adopcji starszego dziecka. Co ważne, zmieni się górna granica wieku przysposabianego dziecka, po osiągnięciu którego będzie można skorzystać z takiego urlopu (o ile dany rodzic przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia). W aktualnym stanie prawnym przysługuje on zasadniczo do ukończenia przez dziecko 7 lat lub w wyjątkowych sytuacjach do 10 roku życia (tj. w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego). Po zmianach granica ta zostanie podniesiona do ukończenia przez dziecko 14. roku życia.
Chcesz wiedzieć wszystko o zmianach w Kodeksie pracy zaplanowanych na bieżący rok? Większość z nich powinna wejść w życie od 1 sierpnia 2022 (te wynikające z dyrektywy o przejrzystych i przewidywalnych warunkach pracy w Unii Europejskiej – nr 2019/1152) lub 2 sierpnia 2022 (te wynikające z dyrektywy work-life balance – nr 2019/1158). Zważywszy jednak na bieżący postęp prac, terminy te nie zostaną dochowane. Dodatkowo ustawodawca na rok 2022 zaplanował także nowelizację Kodeksu pracy w zakresie pracy zdalnej oraz kontroli trzeźwości pracowników. Zapoznaj się z naszym cyklem publikacji na temat zmian w Kodeksie pracy 2022. W jego ramach ukażą/ukazały się:
- Umowa o pracę na okres próbny – ważne zmiany od 1 sierpnia!
- Od 1 sierpnia pracodawcy powinni uzasadniać wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony?
- Ochrona przed niekorzystnym traktowaniem w zatrudnieniu w związku z korzystaniem z uprawnień pracowniczych
- Niebawem zmiany w zakazie konkurencji! Czy od 1 sierpnia pracownicy zyskają prawo do równoległego zatrudnienia?
- Dodatkowe obowiązki informacyjne pracodawców po nowelizacji Kodeksu pracy
- Nowe prawo pracowników: będą mogli wnioskować o bezpieczniejsze warunki pracy
- Przerwy w pracy po zmianach w Kodeksie pracy z 2022 roku
- Wkrótce nowe zwolnienie od pracy: z powodu działania siły wyższej
- Niebawem szersze uprawnienia rodziców dzieci do lat 8
- Od 2023 roku wydłużenie urlopu rodzicielskiego i szersza ochrona przed zwolnieniem?
- Ile wyniosą zasiłki na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim po oczekiwanej nowelizacji Kodeksu pracy?
- Urlop ojcowski 2022 a 2023 – jakie są planowane zmiany?
- Zmiany w zasadach udzielania i korzystania z urlopu wychowawczego
- Urlop opiekuńczy wg nowych zasad po nowelizacji Kodeksu pracy
- Zmiany w katalogu wykroczeń przeciw prawom pracownika wskutek nowelizacji Kodeksu pracy
- Kontrola trzeźwości pracowników – planowane zmiany w Kodeksie pracy
- Praca zdalna – planowane zmiany w Kodeksie pracy
Bartłomiej Kublik
Specjalista ds. płac w Grant Thornton w dziale Outsourcingu. Związany z Grant Thornton od 2022, absolwent Akademii Ekonomicznej w Katowicach oraz Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.
