Według sierpniowego wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu zaświadczenie lekarskie nie przesądza o niezdolności do pracy, jedynie je potwierdza.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych, powołując się na określone przepisy (art. 12 ust. 1 i art. 53 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, Dz.U. z 2022 r. poz. 1732), odmówił przyznania zasiłku chorobowego osobie ubezpieczonej z powodu braku zaświadczenia lekarskiego. ZUS podał, że brak wynagrodzenia wypłaconego przez pracodawcę za pewne okresy, oraz brak zaświadczenia lekarskiego, stanowią podstawę do odmowy przyznania zasiłku chorobowego.
Odwołanie od decyzji ZUS i argumenty ubezpieczonego
Ubezpieczony złożył odwołanie podając, że przebywał na zwolnieniu lekarskim z powodu swojego stanu zdrowia (zaburzenia psychiczne) – lecząc się w różnych ośrodkach zdrowia. Jego zdaniem błędne datowanie zaświadczenia lekarskiego było wynikiem cudzej pomyłki, a nie zmiany jego stanu zdrowia.
Kluczowe ustalenia Sądu Rejonowego w Toruniu
W orzeczeniu z 21 sierpnia 2023 r. (sygn. IV U 129/23, wyrok nieprawomocny) Sąd Rejonowy w Toruniu wyjaśnił, że brak zaświadczenia lekarskiego nie powoduje automatycznej utraty prawa do zasiłku chorobowego, jeżeli faktyczny stan zdrowia ubezpieczonego potwierdza niezdolność do pracy (przesłanka niezdolności do pracy została faktycznie spełniona). Sąd zwrócił uwagę, że zaświadczenie lekarskie nie przesądza o niezdolności do pracy, jedynie je potwierdza, a wykazanie niezdolności do pracy jest możliwe również innymi środkami dowodowym. W omawianej sprawie jedyną przeszkodą w przyznaniu prawa do zasiłku chorobowego w spornym okresie był brak ciągłości zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego niezdolność do pracy. Brak ciągłości w wystawianiu zaświadczeń lekarskich wynikał – zdaniem sądu – prawdopodobnie z braku należytej weryfikacji danych przez podmiot przyjmujący ubezpieczonego na leczenie. Jednak nie to domniemanie podważa decyzję ZUS, ale naruszenie przezeń art. 8 ust. 1 wspomnianej na początku ustawy. Zgodnie z jej założeniami – jak podał Sąd –
„zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 – nie dłużej jednak niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży – nie dłużej niż przez 270 dni. Zgodnie zaś z art. 6 ust. 1 ustawy zasiłkowej zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stal się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Prawo do zasiłku jest zatem uzależnione od stanu zdrowia – niezdolności do pracy oraz jest ograniczone czasowo. Ubezpieczony bezspornie stał się niezdolny do pacy z powodu choroby (zaburzeń psychicznych) w trakcie trwania ubezpieczenia chorobowego (legitymuje się statusem pracownika i z tego tytułu podlega ubezpieczeniu chorobowemu), a niezdolność ta pozostaje w ciągłości od września 2022 r., również w okresie od 21 do 22 stycznia 2023 r. i dalej. Nadto, na dzień 21 stycznia 2023 r. i do 24 lutego 2023 r. włącznie ubezpieczony nie wyczerpał okresu zasiłkowego wskazanego w art. 8 ust. 1 ustawy zasiłkowej.”
Decyzja toruńskiego sądu
W świetle powyższego sąd przyznał ubezpieczonemu prawo do zasiłku chorobowego. Podparł się również wyrokiem Sądu Najwyższego z 17 listopada 2000 r. (sygn. II UK 53/00), w którym przedmiotem sprawy było wystawienie zaświadczenia lekarskiego na niewłaściwym druku. Zostało ono wówczas – analogicznie – uznane przez ZUS jako uzasadniające odmowę przyznania ubezpieczonemu zasiłku chorobowego. Sąd stwierdził, „iż ubezpieczony nie miał wpływu na brak pozyskania zaświadczenia lekarskiego w spornym okresie, pozostawał w leczeniu i postępował zgodnie ze skierowaniem z jednej placówki medycznej do drugiej, do której zgłosił się w ustalonym pomiędzy placówkami terminie. Nie przerwał leczenia, nie uchylał się od niego, a postępował zgodnie z zaleceniami i przyjętą dla niego procedurą leczenia. Przerzucenie w takiej sytuacji na ubezpieczonego konsekwencji nie zachowania ciągłości w wystawianiu zaświadczeń lekarskich zgodnie z art. 53 ust. 1 ustawy zasiłkowej przez podmioty lecznicze, pod opieką których wówczas pozostawał w ramach leczenia szpitalnego, a w konsekwencji pozbawienie prawa do zasiłku chorobowego, nie może zostać ocenione jako właściwie.”
Potrzebujesz wsparcia w zakresie kadrowo-płacowym? >> Skorzystaj z outsourcingu kadrowo-płacowego Grant Thornton <<
Honorata Zakrzewska-Krzyś
Starszy specjalista ds. content marketingu w Grant Thornton. Prasowy dziennikarz ekonomiczny z kilkunastoletnim doświadczeniem zawodowym, samodzielna księgowa. Wieloletni współpracownik Grupy Wydawniczej Infor oraz Wydawnictwa Wiedza i Praktyka. Pisała m.in. dla Dziennika Gazety Prawnej czy Wydawcy Harvard Business Review Polska. Laureatka wyróżnienia prasowego „Pióro Odpowiedzialności” przyznawanego przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
